Al bijna 350 kinderen staan op de wachtlijst voor een nieuwe vrije school in Amsterdam Noord. Dat meldde AT5 vorige week. Waarom is deze vorm van onderwijs zo populair? Een kijkje bij de enige vrije school van Amsterdam: de Geert Groote School in Zuid.
De kleuters zitten in een kring met hun handjes achter de rug. Sommige wippen op hun houten stoeltjes van plezier. Een blond jongetje met een groen gebreid vest staat ongeduldig in het midden. Hij moet raden wie de sneeuwbal heeft. Dan wijst hij het juiste meisje aan, die de sneeuwbal van stof met een grote lach achter haar rug vandaan tovert. Iedereen juicht.
Antroposofische leer
Dit tafereel vindt plaats op de Geert Groote School. Het is de enige vrije school van Amsterdam, met twee vestigingen in Zuid. In totaal zitten er zo’n 550 kinderen op en ze breiden nog uit. Aan een vrije school wordt onderwezen op basis van de antroposofische leer: niet alleen cognitieve vaardigheden zijn belangrijk. “De kinderen leren hier met hun hoofd, hart en handen”, zegt directeur Sascha Holthaus. “Ieder kind is uniek en krijgt de ruimte zijn eigen talent te ontwikkelen. Daarom hebben we veel creatieve vakken.”
“Welke dag is het vandaag?” vraagt de juf nadat ze met z’n allen een lied hebben gezongen. De vingertjes van de kinderen schieten de lucht in. “Vrijdag!”, roept de jongen die de beurt krijgt. “Schilderdag!”, vult een ander aan. Een meisje met een bos krullend haar zet de wijzer van de gouden klok op de juiste dag. Dan zingt de juf één voor één de namen van de kinderen en wijst ze naar hun plek aan de schildertafel.
“Er is, naast schilderdag, ook bakdag, tekendag, zingdag en euritmiedag”, vertelt Holthaus. “Het vak euritmie wordt alleen op vrije scholen gegeven. Met muziek van een pianist of harpist leren de kinderen wat ze horen zichtbaar te maken in bewegingen.”
Kronenfeest
Op de Geert Groote school wordt geteld van klas 1 tot en met 6, in plaats van groep 1 tot en met 8. “We creëren bewust een scheiding met de kleuterklassen. Bij de kleuters staat het spel centraal. En oudere en jongere kleuters zijn gemengd zodat ze van elkaar kunnen leren. Aan het einde van de kleuterperiode volgt het ‘kronenfeest’: een ritueel waarmee we de kinderen begeleiden naar de eerste klas.”
In een lokaal zijn ouders druk bezig de versiering van de ramen te schrapen. “Er is een hoge ouderparticipatie, een belangrijke bijdrage voor vrije school.” In een ander klaslokaal staan krijttekeningen van allerlei dieren op het schoolbord. Eronder staan hun namen: Katze, Maus… In het Duits? “Alle kinderen krijgen hier standaard vanaf klas 1 Engels. En soms dus ook Duits of Frans”, zegt Holthaus.
Seizoenstafels
Het gebouw van de school is bijzonder: bijna nergens zijn hoeken van negentig graden. “Het is een organische architectuur, die onder andere de fantasie van de kinderen moet stimuleren”, volgens Holthaus. De plafonds zijn puntig of zeshoekig. Zelfs het glas in de deuren is niet vierkant. Ook is er veel hout gebruikt. Daar ruikt het overal naar. In elk lokaal staan ‘seizoenstafels’, waarop met attributen het seizoen wordt uitgebeeld. Er zijn nu winterse taferelen te zien: sneeuwvlokken, dennenbomen en poppetjes met dikke winterkleding.
Een moeder met felrood haar heeft zojuist haar kinderen afgezet. Ze vertelt dat met de aandacht voor de seizoenen kinderen attent worden gemaakt op de wereld buiten de school. “Het gaat niet alleen om binnen tv kijken, de wereld is buiten.” Ze is enthousiast over de school. “Kijk wat een mooie natuur om het gebouw heen! Dat zie je toch bijna nergens in Amsterdam? Mijn kinderen hebben het erg naar hun zin. Ieder kind kan hier op zijn eigen manier leren.”
Heemkunde
Uit één van de klassen komt de geur van pinda’s en boter. De kinderen zijn druk in de weer met het maken van vetbollen voor vogels. Het is voor het vak ‘heemkunde’: onderzoek doen naar je leefomgeving, een soort aardrijkskunde. Holthaus: “De kinderen leren vanuit hun eigen belevingswereld om zich heen te kijken.”
Holthaus denkt dat de vrije school zo populair is, omdat kinderen zich er ook creatief ontwikkelen. “Misschien komt het wel omdat de samenleving steeds sneller wordt en kennis veel belangrijker. Bij ons staat het kind centraal, niet de leerstof. Veel ouders hebben een gevoel van opluchting als ze binnenlopen: door spelenderwijs te leren kan hun kind hier nog wat langer kind zijn.”