De Huurdersvereniging Amsterdam (HA) spant een rechtszaak aan tegen de Staat om een einde te maken aan wat zij de ‘gluurverhoging’ noemt. Dat bevestigt het bestuur van de HA. Sinds de invoering van de Wet huurverhoging op grond van inkomen (Huurwet) in maart vorig jaar kunnen verhuurders bij de Belastingdienst controleren of het huishoudinkomen van huurders boven een bepaalde grens ligt. Volgens de HA mag de Belastingdienst deze informatie niet met verhuurders delen.
Dankzij de Huurwet kunnen verhuurders de huurprijs van sociale huurwoningen verhogen met vijf procent bovenop de inflatie als het jaarlijkse huishoudinkomen van de pachter hoger is dan 43.000 euro. Verhuurders kunnen bij de Belastingdienst een inkomensindicatie aanvragen over de huurder. “De Belastingdienst schendt haar geheimhoudingsplicht door die indicatie te geven”, zegt Daniëlle Suzan Olivieira namens het HA-bestuur. Daarom wil de vereniging dat verhuurders voortaan geen inkomensindicaties meer kunnen aanvragen. De HA spant de zaak aan samen met 39 andere huurdersverenigingen uit de rest van het land.
De wet kwam er vorig jaar niet zonder slag of stoot. Het voornaamste probleem was de privacy van huurders. De Belastingdienst verschaft namelijk gegevens over hun inkomen aan andere particulieren (verhuurders). Normaal gesproken mag dat niet zomaar, zegt advocaat Sander Verbeek van Van Diepen Van der Kroef Advocaten. “Inkomensinformatie valt onder de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Dan moet de huurder in kwestie toestemming geven.”
Huurders wonnen begin vorig jaar een kort geding, waarna het wetsvoorstel werd aangepast. Advocatenkantoor Kennedy Van der Laan vond dat de wet nog steeds de privacy van huurders bedreigde, maar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) was het daarmee oneens. Het ministerie verwees naar de Europese Verklaring voor de Rechten van de Mens, waarin staat dat de privacy opzij mag worden geschoven als dat goed zou zijn voor het economisch welzijn van het land. In maart trad de wet alsnog in werking.
Eind vorig jaar bogen het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) en de Nationale Ombudsman zich over de wet. De Ombudsman raadde aan huurders voortaan een brief te sturen als een verhuurder een inkomensindicatie over hen heeft ontvangen. De Staat volgde dat advies op. De HA vindt dat de brief te laat wordt verstuurd, omdat huurders niet vooraf bezwaar kunnen maken tegen de aanvraag. Het Ministerie van BZK “snapt dit bezwaar niet helemaal”, aldus woordvoerder Richard Gielen. “De huurders krijgen gewoon bericht. Ze hoeven niet te denken dat hun inkomsten worden vermeld in de indicaties; er staat alleen of het inkomen boven of onder de grens ligt.”
Het CBP pleitte voor een kleiner informatiebestand bij de Belastingdienst. De dienst verzamelde namelijk ook inkomensinformatie over huurders die niet eens in aanmerking kúnnen komen voor huursverhoging, zoals mensen van wie de huur al gelijk is aan de wettelijke maximumhuur. In een brief van 22 januari kondigde minister Blok maatregelen aan om het informatiebestand te verkleinen. Gielen: “Verhuurders moeten zich voortaan vooraf online registreren en aangeven welke inkomensindicaties ze willen aanvragen. De Belastingdienst beheert voortaan alleen de aangevraagde gegevens”.
“Alle vertrouwen”
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft er volgens woordvoerder Gielen “alle vertrouwen” in de zaak te kunnen winnen. De wet moet scheefhuur tegengaan; dat is volgens Gielen in het belang van de burger, maar daarvoor is wel inkomensinformatie van huurders nodig. “De nieuwe regels beperken de privacyinbreuk tot een minimum. Huurders krijgen een brief en we hebben het aanvraagsysteem veiliger gemaakt. De Belastingdienst moet misbruik van het aanvraagsysteem – zoals aanvragen voor woningen waarvan de huur niet mag stijgen – sinds 22 januari melden bij het CBP. Het College heeft ook boetebevoegdheid”. Het is onbekend hoe hoog de boetes worden.
Advocaat Verbeek verwacht dat de Staat de Huurwet opnieuw zal aanpassen. “De wet balanceert op het randje van een privacyinbreuk. De Staat heeft met de wetsaanpassingen waarborgen ingebouwd om misbruik van huurdersgegevens tegen te gaan, maar de privacy van huurders kan makkelijk nog meer worden beschermd. De Staat kan aanvoeren dat huurders zijn beschermd omdat het CBP niet alleen toezicht houdt, maar ook boetes kan uitdelen. Het HA kan zeggen dat het sturen van de brief ná ontvangst van de inkomensindicatie onnodig laat is. De rechter zal bekijken of er minder privacybedreigende mogelijkheden zijn om scheefhuur tegen te gaan dan de huidige Huurwet. Die zijn er. Zo kunnen verhuurders een contract afsluiten met huurders waarin staat dat pachters regelmatig zelf met gegevens van de Belastingdienst aantonen of ze boven de inkomensgrens van 43.000 euro zitten. Dan weten huurders precies waar ze aan toe zijn.”