Bijna elke voorbijganger staat wel even stil voor de donkere etalage van het grote pand op het Koningsplein. Boekhandel Polare heeft vandaag tijdelijk haar deuren gesloten. “Iedereen koopt er weleens een boekie. Maar voor de sfeer hoef je er niet binnen te lopen.”
Een Griekse muzikant zit op het stoepje voor de dichte Polare. Hij tokkelt op zijn gitaar. Nietsvermoedend. Waarom de deuren achter hem dicht zijn weet hij niet. “How much are the books?” vraagt hij. “More than twenty? Ok. No one can pay that at the time.”
De boekhandelketen sluit tijdelijk haar twintig vestingen om tijd te nemen voor een naar eigen zeggen ‘strategische heroriëntatie’. Alleen de outlets blijven open. De keten heeft een moeizame tijd achter de rug. Er zijn banen geschrapt, faillissement dreigde en in januari werd de boeklevering stopgezet omdat de rekeningen niet waren betaald. Vorige week werd de levering hervat, maar gisteren meldde Polare op haar site dat de winkels per direct zouden sluiten.
In de etalage hangt een A4’tje. Het begint met “Geachte boekenliefhebbers”, vertelt over de tijdelijke sluiting, verklaart het met het codewoord ‘strategische herorientatie’, en sluit af met: “We hopen dat we u snel weer als klanten kunnen ontvangen.”
Het is net een supermarkt
Ruud (61) vindt het maar een vaag verhaal. “Tja. Polare ziet er ook niet uit. Het is een lelijke boekhandel. Toch is het wel zielig. Iedereen koopt hier weleens een boekie. Ikzelf nog met kerst. Maar voor de sfeer hoef je er niet binnen te lopen.” Bas (43) is het met hem eens. “Niet zo gek dat ‘ie dicht is. Het is geen boekwinkel te noemen. Het is eerder een supermarkt. Je gaat er niet even gezellig neuzen.”
Ilias (20) kijkt verbaasd naar het A4 en zegt: “Gelukkig zijn er genoeg boekwinkels in Amsterdam. En naar de Polare ga je ook niet echt voor de ervaring. Ik heb een ander beeld van hoe een boekwinkel moet zijn. The Book Exchange aan de Kloveniersburgwal, die is echt fijn. De geur daar alleen al.”
De boeken in de etalage liggen er verlaten bij. Een boek over evolutie ligt open, er ligt een vergrootglas op. De eerste alinea begint met een vraag: “Hoe gaat het verder met ons?” Iedereen lijkt dat zich nu af te vragen. Tijdelijk gesloten betekent nog geen faillissement. Het betekent wachten op een geldschieter. Volgens de laatste berichtgeving zit de keten om tafel met investeerders. “Van uitstel komt afstel”, denkt Dirk (51), die van zijn fiets afstapt. “Jeetje hij is echt dicht,” verzucht hij. “Ik wilde toch even kijken of het echt waar is.”
Doodzonde
Dirk heeft een grijze muts tot ver over zijn voorhoofd. Hij mijmert: “Ik ben een fervent lezer, lees iedere dag honderd pagina’s. Afgelopen jaar was helemaal een topjaar. Ik heb het bijgehouden, ik las gemiddeld 119 pagina’s per dag. 125 boeken in totaal. Ik had veel tijd over, het liep niet zo goed met mijn bedrijf. Ben zelf ook twee keer failliet gegaan in het verleden. Dat is geen pretje.
“Maar dat Polare straks misschien definitief sluit is doodzonde. Scheltema, zo heette de boekwinkel voor de overname, was echt een begrip in Amsterdam. Maar ja. Niemand leest meer of heeft er nog geld voor over. Ik ben ermee opgevoed. Mijn vader schreef boeken, over Joegoslavië en zo. Reve kwam bij ons over de vloer met zijn vrouw. Ik koop zelf elk jaar zo’n vijftig boeken. De gemiddelde Nederlander koopt er drie, geloof ik.”
Frans (67), kleine bril en rode sjaal, is ook een boekenfanaat. Hij praat opgewonden met een jongen die een zak koffiebonen onder zijn arm heeft. De Griekse muzikant speelt op de achtergrond. “Het hele concept van Polare is verkeerd! Ik kwam er wel eens voor filosofieboeken. Maar je moet er niet binnenstappen als je over een boek wil praten, hoor. Ze kijken alleen maar op hun laptop. Misschien ben ik een ouwe lul, maar je moet toch weten wat je verkoopt.”
Twee studentes kijken naar het A4’tje: “Fuck. Hij is dicht!” “Hoe kan dat nou?” Firdaouss (20) en Pinac (19) zijn van studie geswitcht en willen hun economische studieboeken inruilen voor geld. Dat kon altijd bij de Polare. Nu niet meer. De twee staren wat verslagen door de winkelruit waar rekken met kaarten te zien zijn. Op een van de kaarten staat in glitterende letters: “Sorry, te laat”.