De Nederlands-Surinaamse Devika Badulia (28) vertrok in 2008 naar Mumbai voor een carrière in de filmindustrie. Maar Bollywood was minder rooskleurig dan ze dacht. Wie niet meedoet aan de casting couch, krijgt geen rollen. Na de zoveelste seksuele intimidatie besloot ze haar biezen te pakken en terug te gaan naar Nederland.
Spijt heeft ze niet. Teleurgesteld, dat is ze. En een paar illusies armer. Bollywood had mooier moeten zijn. Maar spijt? Nee. Elke ervaring is een investering in je toekomst. Zo probeert ze haar tijd in India te zien. Als onderdeel van haar ontwikkeling.
Devika Badulia (28) wilde naar Bollywood om door te breken. Ze wilde spelen naast de grote acteurs. Shahrukh Khan. Akshaye Khanne. Rishi Kapoor. Ze wilde zijn zoals de beeldschone vrouwen die ze vroeger aanbad. Toen ze met haar ouders op de bank naar Kuch Kuch Hota Hai keek. Dan danste ze zoals de actrices dat zo mooi deden, in hun sari’s in de regen. India was niet ver weg. India was bij haar, in Paramaribo.
Hollywood brengt jaarlijks honderd films uit, de Indiase filmindustrie meer dan 800. Dat zijn twee premières per dag! If you can make it there, you’ll make it anywhere, dacht ze. ‘There’ is niet New York. There is Mumbai. De stad waar dromen worden waargemaakt. Maar ook, zo blijkt nu, de stad waar dromen opgaan in rook.
Het publiek krijgt alleen het eindproduct te zien. De kleurrijke dansscènes. De exotische landschappen. De held die het mooie meisje krijgt. Wat daarachter schuilt, weet niemand, beseft niemand. Of wil niemand weten. Indiase actrices spreken zich nauwelijks uit. Ze zijn bang dat het hun carrière kan schaden. In een conservatieve samenleving die wordt gedomineerd door mannen, kun je maar beter je mond houden.
Van Amsterdam naar Mumbai
De eerste keer klonken de woorden eindeloos door in haar hoofd. Badulia werd gebeld voor een rol in een grote Bollywoodproductie. ‘How openminded are you?’ vroeg de producent. Ze begreep niet meteen wat hij bedoelde. ‘Do you mind going sexy offscreen?’ vroeg hij daarna. Badulia werd boos. Ze hing op.
De casting couch van Bollywood: ze had er al over gehoord. Actrices gingen met de regisseur naar bed voor een rol. Het was de enige manier om Bollywood binnen te treden, vertelden ze haar. Ze merkte snel genoeg wat ze bedoelden. Bij elke auditie was het een kwestie van tijd voordat de vragen werden gesteld. ‘How will you make me happy? What would you give me in return?’
Badulia weigerde, steevast. Ook als dat betekende dat ze een hoofdrol moest laten schieten. Ze wilde beoordeeld worden op wat ze voor de camera deed, niet op wat ze tussen de lakens klaarspeelde. Dus hield ze vol. Oefende haar Hindi-uitspraak. Werkte aan haar acteertalent. En bleef geloven dat het ook anders kon.
Devika Badulia was twintig toen ze in 2006 werd verkozen tot Miss India Suriname. Het voelde goed om alle meisjes met Indiase roots in haar thuisland te vertegenwoordigen. Andere missverkiezingen hadden een bakpakronde, deze niet. Daarom deed ze graag mee. Het leek haar niet prettig om bijna volledig ontkleed voor een publiek te staan. Ze vond het ook niet respectvol. Tegenover haar ouders. Tegenover de Hindoestaanse cultuur.
Toen ze een jaar later de titel van Miss India Worldwide veroverde, benaderde een producent haar voor een rol in Saiyaan Chitchor, de eerste Nederlandse Bollywoodfilm. Badulia had geen acteerervaring, maar dat hoefde ook niet. Het gaf haar, gek genoeg, vertrouwen. Al was ze introvert en verlegen, er was iemand die in haar geloofde. Die zag dat ze méér in huis had. Die haar graag een kans wilde geven.
De film, een low budgetproductie, was geen enorm succes. Maar het acteren beviel haar. Voor de camera moest ze extravagant zijn, expressief. Ze moest uit haar schulp kruipen, in de huid van iemand anders. Dat was nieuw voor haar, iets waar ze zich verder in wilde verdiepen. Daarom besloot ze te stoppen met haar studie Toerisme in Amsterdam, de stad waar ze op haar achttiende naartoe was verhuisd. En vertrok ze, in de zomer van 2008, naar Mumbai.
Buitenstaander
Ze bewoonde een appartement vlakbij Film City, het studiocomplex waar de meeste Bollywoodfilms worden opgenomen. Na haar opleiding van drie maanden aan de prestigieuze Anupam Kher Acting Academy wilde ze op zoek naar werk. Met haar portfolio onder de arm ging ze langs bij modellen- en castingbureaus. Ze had gehoord dat ze zich het beste bij zoveel mogelijk organisaties kon inschrijven.
Al snel besefte Badulia dat ze niet de enige was. Ze had geen idee dat zich dagelijks duizenden meisjes als zij aanmelden, hopend op een carrière in de filmindustrie. Ze had geen idee dat iedereen in India beroemd wil worden. Zelfs de taxichauffeur ambieert een rolletje. Alleen rijk en beroemd beteken je wat. Mag je meepraten in talkshows. Mag je lintjes doorknippen. Bij gebrek aan een koninklijke familie vullen acteurs het gat van de monarchie.
Van de meeste agents hoorde ze niets meer nadat ze het inschrijfgeld van dertig euro had betaald. Maar na enkele weken werd ze gebeld. ‘Het is een fotoshoot voor nachtkleding,’ zeiden ze. Badulia sprong in een taxi. Toen ze aankwam, bleek de nachtkleding lingerie te zijn. Zwarte, sexy lingerie. Ze weigerde: van tevoren had ze duidelijk aangegeven dat ze dit niet wilde. Haar casting agent was boos. ‘Weet je wel hoeveel geld ik misloop?’ zei hij. Daarna belde hij niet meer.
Haar vrienden adviseerden haar te zeggen dat haar ouders in India woonden. Vrouwen uit het westen die op zichzelf wonen, worden door Indiase mannen gezien als losbandig. Als buitenstaanders zonder familie en vrienden in de filmwereld, komend uit een cultuur met een meer liberale seksuele moraal. Ze zou met meer respect worden behandeld als ze zich voordeed als Indiase. Badulia probeerde het, maar had niet het idee dat het wat uitmaakte.
Van een ander bureau kreeg ze het nummer van een producent. ‘Bel hem maar op,’ zeiden ze. ‘Hij zoekt meisjes voor zijn nieuwe film.’ De producent wilde haar ontmoeten. Zien wat ze allemaal kon. Maar wel om tien uur ’s avonds, zei hij. En wel in een hotel aan de andere kant van de stad. Badulia vertrouwde het niet. Ze ging er naartoe, maar niet alleen. Ze nam een vriend mee. De producent weigerde open te doen toen hij een mannenstem hoorde. Hij nam ook zijn telefoon niet meer op.
Een casting zonder couch
Na een jaar voelde Badulia zich ongelukkig. Mumbai was niet wat ze ervan had verwacht. Ze vond haar lieflijke karakter niet passen in deze harde, agressieve wereld. Ook het werk schoot niet op. Ze had in wat reclames gespeeld, een enkele fotoshoot gedaan. Maar een filmrol had ze nog niet kunnen bemachtigen. Ze was bang geworden om naar audities te gaan. Ze vreesde dat ze op een gegeven moment niet meer onder de casting couch uitkwam. Dat het geen vraag meer zou zijn, maar een plicht.
Om zich heen hoorde ze steeds meer verhalen. Een jongen die ze had ontmoet bij de sportschool, een model, zei dat ook hij aan seksuele voorwaarden moest voldoen. Maar voor hem was het geen probleem. Hij vond het niet erg om met vrouwen naar bed te gaan, had hij lachend gezegd.
Een actrice zei dat het er gewoon bij hoorde. Ze accepteerde het, net als veel andere Indiase meisjes. ‘Het is een vrije keus, geen verkrachting,’ benadrukte ze. Inmiddels is ze een bekende ster met vijf kaskrakers op haar naam. Badulia wil geen namen noemen. Ze wil niemand zwart maken. Maar door alle ervaringen ging ze zich sterk afvragen of het kon: een filmrol krijgen zonder uit de kleren te gaan.
Toen, alsof de goden erom vroegen, was er opeens een magisch moment. Een casting director belde haar of ze mee wilde doen in de muziekclips van een bekende Indiase zanger. De producent was onder de indruk van haar portfolio, had hij gezegd. En van haar showreel met filmpjes. Yes, dacht ze. Eindelijk word ik beoordeeld op mijn kwaliteiten.
Ze ontmoetten elkaar in een klein kantoor in het centrum van de stad. Badulia was samen met wat andere meisjes. De producent, een aardige man van een jaar of dertig, stelde haar op haar gemak. Hij vertelde wat hij van haar verwachtte. Ze zouden de video opnemen in Rajasthan, een deelstaat in het noorden van India. Badulia zou op de achtergrond moeten dansen en acteren.
Ze was blij. Het was dan wel geen film, maar toch. Het was werk! Het zag er professioneel uit en ze hoefde niet schaars gekleed voor de camera te verschijnen. Ze was ook trots: dit had ze helemaal zelf bereikt, zonder met iemand het bed in te duiken. En het was een nieuw begin. Vanaf nu zou het allemaal anders worden. Dat wist ze niet alleen, dat vóelde ze.
Terug naar Nederland
De eerste draaidag was zwaar. Ze filmden in de woestijn, waar de temperatuur opliep tot vijftig graden. Badulia voelde zich niet lekker, maar zette door. ‘s Avonds plofte ze moe maar voldaan neer op haar bed. Net als de andere cast- en crewleden had ze een hotelkamer voor zichzelf. Ze wilde net gaan slapen, had haar tanden al gepoetst, toen er werd geklopt.
Het was de producent. Hij wilde praten over de opnames van morgen, zei hij.
Badulia vond het raar. Kon dit niet wachten? Maar ze liet hem binnen. Hij nam plaats op de bank. Ze voelde zich ongemakkelijk. Ze had nog nooit meegemaakt dat een man zich zo vrij opstelde in haar slaapkamer. Ze keek tegen hem op: hij was getrouwd, had kinderen. Ze zag hem als een ouder iemand, voor wie ze respect had.
Hij begon dingen te vragen. Of ze een vriend had. Of ze gelukkig was. Of ze van plan was nu te gaan slapen of niet. Ze reageerde er niet op. ‘Wat wilde je vragen over de opnames?’ vroeg ze. ‘O, niks,’ zei hij.
De volgende avond gebeurde hetzelfde. Geklop op de deur. Of ze een wandeling wilde maken. Maar het was buiten al helemaal donker. Badulia deed kortaf. Zei dat ze elkaar morgen wel zouden zien, op de set. Maar hij bleef staan. Zei dat ze er mooi uit zag. Vroeg waarom ze eigenlijk een vriend had in Suriname. Dat is toch onhandig? Waarom geen vriend in India? Badulia werd bang. Ze deed de deur voor zijn neus dicht.
De volgende dag begon hij haar te pesten. Op de set, waar iedereen bij was, zei hij dat ze er niet uitzag. Op zijn notitieblok maakte hij een tekening van een paard. ‘Hier lijk je op,’ wees hij. Een paar camera-assistenten begonnen te lachen. Het was duidelijk dat hij beledigd was omdat ze hem had afgewimpeld. Toen ze na de laatste opnamedag terug naar Mumbai gingen, weigerde ze hem een hand te geven.
Badulia voelde zich gekwetst. Na deze ervaring wist ze het zeker: ze wilde hier weg. Ze wilde geen deel meer uitmaken van de neppe, harde wereld die Bollywood heet. In december 2009, anderhalf jaar nadat ze was vertrokken, vloog ze terug naar Nederland.
Tot op de dag van vandaag heeft ze nooit iets aan haar ouders verteld. Ze weten dat ze in Mumbai ongelukkig was, maar over de casting couch heeft ze niets gezegd. Voor hun blijven de films een sprookje van zang, dans en mooie kleuren. Maar voor haar zal Bollywood nooit meer hetzelfde zijn.
De naam Devika Badulia is gefingeerd. Ze werd in 2006 bekroond tot Miss India Suriname en in 2007 tot Miss India worldwide. In 2008 vertrok ze naar Mumbai. Moe, gedesillusioneerd en teleurgesteld over de Indiase filmindustrie keerde ze in 2009 terug naar Nederland. Badulia studeert International Business en woont in Amsterdam.
Hoe ver de casting couch gaat, is niet bekend. Het is een fenomeen waar in India nauwelijks over wordt gepraat. Oudere actrices zeggen dat het altijd al heeft bestaan, maar in de media is er pas sinds 2005 aandacht voor. In dat jaar werd Shakti Kapoor, een bekende acteur met meer dan 300 films op zijn naam, gefilmd terwijl hij een jonge vrouw vroeg met hem naar bed te gaan in ruil voor een doorbraak in de filmindustrie. Volgens Mahesh Bhatt, een van de meest gerespecteerde producenten in Bollyood, onthulde de affaire een van Bollywoods best bewaarde geheimen. ‘The rot is within us,’ zei hij tegen de Londense Times.
Schrijfster Shobha De vroeg in 1991 al aandacht voor de casting couch met haar boek Starry Nights, waarin ze de duistere kant van Bollywood belichtte. De voormalig actrice denkt dat seksuele intimidatie onlosmakelijk verbonden is met de filmindustrie. Ze schat dat 80% van de acteerrollen in Bollywood afhangt van het casting couch-systeem.