Wim Schmidt is amateursterrenkundige en strijdt tegen lichtvervuiling. Voor de Gemeente Amsterdam maakte hij in 2010 een kaart met daarop de lokale lichtvervuiling. “Het contact van de mens met de hemel verdwijnt.”
In Parijs wordt komende zomer gestemd over een plan om nachtelijke verlichting in winkels, kantoren en publieke gebouwen te verbieden. Reden: energiebesparing. Ook in Nederland zijn er sympathisanten van dit plan. Naast energiebesparing kan hiermee lichtvervuiling in grote steden worden aangepakt.
Een goed bericht voor organisaties als “Laat het donker donker” en “Platform Lichthinder”. Zij zetten zich sinds tien jaar in voor de strijd tegen lichthinder en lichtvervuiling. Lichthinder is de hinder die iemand ervaart na het (te lang) kijken in een lamp. Lichtvervuiling is het ontstaan van lichtkoepels boven ’s nachts verlichte kassen en grote steden.
Wim Schmidt is (60) is amateursterrenkundige en expert op het gebied van lichtvervuiling. In 2010 bracht hij in opdracht van de Gemeente Amsterdam de lokale lichtvervuiling in kaart. Op 25 januari reikte hij namens Platform Lichthinder een prijs uit aan Rijkswaterstaat vanwege het voornemen om snelwegverlichting te reduceren.
Waarom is lichtvervuiling zo erg?
“Het belangrijkste is dat door lichtvervuiling het contact van de mens met de hemel verdwijnt. Een sterrenhemel geeft de nacht een aparte sfeer. Ik kom uit Groningen. Toen ik klein was, kon ik vanaf de stad de Melkweg zien. Dit is nu compleet onmogelijk geworden. We maken een soort dag van de nacht. Dat is zonde.”
Wat is de oorzaak van lichthinder- en vervuiling?
“In Amsterdam zijn dit de straatlantaarns, waarvan er 150.000 in de stad staan, en snelwegverlichting. Daarnaast zijn ook bedrijventerreinen, sportvelden en reclameborden een bron van vervuiling.”
Wat is schadelijker: lichtvervuiling of lichthinder?
“Lichthinder. Dieren als vleermuizen en kikkers zijn ’s nachts actief en door deze vorm van hinder worden hun natuurlijke processen verstoord. Roofdieren kunnen hun prooi niet meer goed zien en vogels beginnen met het bouwen van een nestje terwijl de insecten nog niet zijn uitgekomen. Zangvogels gaan ’s nachts door met zingen waardoor ze uitgeput raken. Voor mensen is lichthinder vervelend omdat het slapeloosheid en stress kan veroorzaken.”
“Veel bedrijven gebruiken nog buitenlampen zonder duurzaam ontwerp. Daarbij zetten verzekeringen druk op bedrijven om ’s nachts de buitenverlichting aan te houden, zodat er geen insluipers naar binnen lopen. Ook is buitenreclame van bedrijven relatief goedkoop. Een verlichte poster brandt een dag lang voor een euro. En de Gamma wil natuurlijk alleen de lichten uitdoen als de Praxis dat ook doet.”
Wat doet de gemeente Amsterdam de laatste jaren om lichthinder te verminderen?
“Amsterdam is in vergelijking met andere steden in Nederland redelijk actief. Langs bijvoorbeeld de grachten hebben de lantaarns sinds een paar jaar moderne lichttechniek waarbij vaak LED-lampen worden gebruikt. De aandacht is echter, vooral bij bedrijven, toegespitst op energiebesparing. Wat er nog mist, is één actief beleid voor het reduceren van lichthinder.”
Een zichtbaar heldere sterrenhemel in Amsterdam is geen realistisch toekomstbeeld. Wat kan wel bereikt worden?
“Rijkswaterstaat heeft net besloten om op tien snelwegen in Nederland na elf uur ’s avonds het licht uit te doen. Zoiets zou ook kunnen op de kleinere wegen. Daarnaast zijn er dorpen waar ’s nachts de helft van de straatverlichting wordt uitgezet. Zoiets zou ook geprobeerd moeten worden in Amsterdam. De verlichting die aanblijft, zou LED-verlichting moeten zijn, waarmee zestig tot zeventig procent van het licht op de weg terechtkomt. Bij reguliere lampen schijnt het alle kanten op. Als deze maatregelen worden genomen neemt de lichthinder af en is het in ieder geval een stuk donkerder dan nu.”