Slaap-apps worden tegenwoordig massaal gedownload. De programmaatjes zouden aan de hand van de bewegingen die de gebruiker in zijn slaap maakt de hoeveelheid diepe slaap per nacht kunnen registreren. In de ochtend tijdens de lichte slaap zou de gebruiker worden gewekt. Deskundigen geloven daar totaal niet in.
Sleep as Android is in Nederland één van de meest gebruikte slaap-apps. Om deze app te activeren legt de gebruiker de smartphone naast zich in bed voordat hij gaat slapen. In de ochtend presenteert de app een analyse van de genoten slaap. Sinds Sleep as Android twee jaar geleden op de Nederlandse markt werd geïntroduceerd, is het programmaatje ruim 130.000 keer gedownload. Het is daarmee een van de meest gedownloade apps. Neuroloog en slaapkundige Hans Hamburger: “Het is een zinloos appje.”
Slaapproblemen
Slaapproblemen en daarbij de interesse in slaap zijn volgens Hamburger echt een verschijnsel van deze tijd. “Mensen hebben steeds meer problemen met inslapen en doorslapen. De meeste mensen slapen tegenwoordig tussen een uur en anderhalf uur te kort per nacht”, aldus Hamburger. “De slaapproblemen komen met name door computergebruik. Het licht dat de computers uitstralen zorgt ervoor dat slaaphormonen niet worden aangemaakt.” Volgens de neuroloog grijpen mensen om het slaaptekort te compenseren vervolgens naar cafeïne en slaappillen.
Dat een slaap-app gebruikers zou kunnen wekken tijdens de lichte slaap noemt Hamburger ‘complete kul’. “Om te meten of iemand in zijn REM-slaap (laatste fase van de slaapcyclus waarna je makkelijker wakker wordt, red.) zit moet je electroden bevestigen aan iemands hoofd om de hersenactiviteit te meten. De bewegingen van de ogen en de gespannenheid van de spieren geven ook aan hoe diep iemand slaapt. Zo’n app kan dat helemaal niet meten. Het is een zinloos appje.”
Licht
Buiten het feit dat de slaap-apps niet werken heeft het gebruik van smartphones in de avond ook een negatief effect, zegt Hamburger. “Het licht van het scherm zorgt ervoor dat er geen slaaphormonen worden aangemaakt. Mensen twitteren en whatsappen veel in de avond. De volgende dag voelen ze zich slaperig.”
Slaapdeskundige en hoogleraar Gerard Kerkhof, werkzaam bij het Slaapcentrum van Medisch Centrum Haaglanden, beaamt dat het gebruik van smartphones in de avond negatieve gevolgen kan hebben. “Hét signaal voor de biologische klok is licht en donker. Als je in de avond vlak voor je ogen al dat gerommel met licht hebt, schop je dat helemaal in de war.”
Werking
Ook Kerkhof gelooft niet in de werking van de slaap-apps. Het idee dat via de registratie van bewegingen gedurende de nacht de hoeveelheid diepe slaap kan worden gemeten is volgens hem achterhaald. “Tijdens de nacht heb je meerdere slaapcycli. Bij de eerste diepe slaap lig je relatief stil, maar na de eerste helft van de nacht wordt dat al minder. Zo’n apparaat kan dat niet betrouwbaar meten. Het is veel te kort door de bocht. Dat gaat om tientallen procenten verschil.”
Het gebruik van de slaap-apps raadt Kerkhof dan ook af. “Mensen krijgen daardoor een verkeerd idee van hoe ze slapen.” Mensen die toch graag hun slaap willen bijhouden kunnen volgens hem beter naar andere producten kijken, zoals de ZEO die online te koop wordt aangeboden. Bij dit apparaat wordt met een band een sensor aan het hoofd bevestigd. Draadloos wordt de informatie gedurende de nacht naar de smartphone gestuurd waar een speciaal programma de informatie analyseert.“Volgens een recent artikel in The Journal of Sleep Research is dat redelijk betrouwbaar”, aldus Kerkhof.
Wetenschappelijk onderzoek
Martin Stava, één van de Poolse ontwikkelaars van de Sleep as Android app, laat in een reactie weten dat de werking van de app niet wetenschappelijk onderbouwd is. “We hebben geen testen uitgevoerd in een slaaplaboratorium, dus de enigen die de app tot nu toe getest hebben zijn de gebruikers en wij.” Van alle apps die Stava heeft ontworpen is de Sleep as Android verreweg de populairste.
Hamburger vergelijkt de populariteit van de slaap-apps met het sprookje van de kleren van de keizer. “Mensen vinden dat soort pseudo-dingen leuk. Het is zoals bij kinderen die geen verschil zien tussen de realiteit en wat ze voorgeschoteld krijgen.” Kerkhof begrijpt goed dat mensen het interessant vinden en om in hun slaap bij te houden wat er gebeurt. “Het is hartstikke leuk, maar in het echt is het veel complexer dan sommige mensen suggereren.”