Volgens het christelijke meditatieplatform Vacare is het aantal deelnemers bij christelijke meditatiegroepen in Nederland tussen 2010 en 2012 verdubbeld. Van de minimaal zeshonderd beoefenaars wonen er ruim vijftig in Amsterdam. Bij twee locaties in de stad komen zij wekelijks ‘s avonds mediteren. Wie zijn zij en wat halen zij uit een meditatieavond?
In de hal van het Ignatiushuis in de Beulingstraat in het centrum trekken drie vrouwen hun schoenen uit. “U kunt uw spullen gerust hier laten, er is genoeg ruimte”, zegt meditatievoorganger en theoloog Kitty Bouwman (55) met een glimlach. Normaal zijn ze met vijf of zes mensen. “Maar ja, het is tenslotte voorjaarsvakantie, hè”.
Het is maandagavond, kwart voor zeven. Zoals iedere week is de stiltekapel van het christelijke geloofscentrum nabij de Singel open voor het meditatief avondgebed.
Twee jaar geleden startte Bouwman de avonden met drie andere voorgangers. “Wij vonden het jammer dat je nergens in de stad ’s avonds terecht kon voor meditatie en gebed. Meditatie helpt iemand in stilte na te denken over hoe Bijbelteksten hem persoonlijk raken. Het grootste verschil met een zondagsdienst is dat je meer persoonlijk betrokken bent en geen toeschouwer van wie verwacht wordt te luisteren.”
De twee deelneemsters van middelbare leeftijd leggen hun spullen neer op de houten bank tegen de muur. Als iedereen klaar is, lopen ze de trap op naar een ronde zaal. Het licht is gedimd. Op de grond ligt een opengeslagen Bijbel, een vaas met bloemen en vier, bruine houten bankjes. Ook zijn er drie stoelen in een kring geplaatst. Terwijl Bouwman en een van de vrouwen op een stoel plaatsnemen, gaat de andere vrouw op een van de houten bankjes zitten. Haar rug is een beetje gebogen en met haar knieën steunt ze op de grond.
Even later komt er een mannelijke voorganger bij. Hij opent met een kort gebed, waarna een paar minuten stilte volgen. De drie vrouwen pakken een rood liederenboek dat rechts van hen op de grond ligt. Samen beginnen ze te zingen. Na een tweede moment van stilte lezen ze om de beurt een vers uit de Bijbel voor.
Afgewisseld met enkele stiltes en een gedicht zingt het viertal nog een paar andere liederen, voordat Bouwman het avondlied inleidt. Gezamenlijk vragen zij om Gods’s zegen en zijn bescherming in de nacht en worden dan weer stil.
Langzaam staat een van de deelneemsters van haar stoel op. Ze is hier voor het eerst en wil alleen ‘Elizabeth’ (61) genoemd worden. “Mijn geloof is heel persoonlijk. Mijn omgeving weet dat ik christelijk ben, maar wat ik hier beleef, is alleen voor mij.”
Ze heeft een tenger, Indisch postuur. Over haar linkerschouder hangt haar lange, zwarte vlecht. Ze is opgegroeid in Amsterdam in een protestants gezin, maar voelt zich vooral aangetrokken tot de rituelen binnen het katholicisme. Tot voor kort zocht ze als begeleider gedetineerde vrouwen in de gevangenis op.
“Als je overdag druk bezig bent, merk je hoe waardevol het is als je toch de stilte kunt ervaren. Vooral op een plek als deze waar hele andere waarden gelden en bezinning centraal staat”, vertelt ze met een indringende blik. “’s Avonds kun je door te mediteren dichter bij jezelf en God komen, waarbij je je dag mooi kan afsluiten.”
Ook de andere deelneemster ‘Heleen’ (60) wil vanwege haar privacy liever anoniem blijven. Zij werkt als verpleegkundige in een hospice in Amsterdam, waar ze ongeneeslijke patiënten verzorgt. Van oorsprong is zij protestants, maar ze is tien jaar geleden overgegaan tot het katholicisme. “Ik noem mezelf liever geen christen. Ik ben een gelovig mens, voor wie Christus belangrijk is.”
Vanwege haar drukke baan begon zij tien jaar geleden aan zenmeditatie. “Daar kwam ik tot rust van, maar ik miste toch mijn christelijke wortels en de geestelijke kennis die hierbij hoort. Toen ik eenmaal aan christelijke meditatie deed, merkte ik dat ik situaties uit de Bijbel ook in mijn eigen leven beter kon herkennen.”
In de hal buiten de stiltekapel praten de drie vrouwen nog even na, terwijl ze hun spullen bij elkaar zoeken. Volgens Bouwman vinden vooral mensen met een christelijke achtergrond de weg naar het avondgebed. Toch wordt ze soms ook verrast.
“Vorige week kwam een meneer die op internet over dit avondgebed had gelezen. Hij wist amper wat over de Bijbel, maar was benieuwd. Wie weet komen er nog meer, we staan er open voor.”