Toekomstige edelsmeden in Amsterdam piekeren er niet over om een juwelierszaak te beginnen. Veel liever bereiken ze hun klanten online. Dat is niet alleen voordeliger, zo zijn ze ook beter beschermd tegen diefstal.
Juweliers in Amsterdam hebben het niet makkelijk. Hoewel uit cijfers van het kenniscentrum Hoofdbedrijfschap Detailhandel blijkt dat de omzet van juweliers sinds 2009 weer is gestegen met tien procent, worden zij nog altijd geconfronteerd met gewelddadige overvallen. Van de Nederlandse juweliers maakt meer dan driekwart eigen sieraden; toekomstige edelsmeden in Amsterdam geven met hun zelfgemaakte sieraden alleen liever de voorkeur aan verkoop via webwinkels.
Een veilige optie
De IJslandse Hildur Osk (22) wilde als achtjarig meisje al edelsmid worden toen ze met haar schoolklas bij een zilverwerkfabriek langsging. “Ik zag daar hoe lepels werden gemaakt en tijdens het gieten glinsterde het metaal zo mooi. Ik wist dat ik hier meer over wilde leren.”
Anderhalf jaar geleden verhuisde ze voor haar vriend, de IJslandse Ajax-spits Kolbeinn Sightórsson, naar Amsterdam. Ze is vijf maanden geleden begonnen aan een tweejarige opleiding bij de vakschool Edelsmeden in Amsterdam-Oost, waar ze onder meer zilver en goud leert solderen en smeden. Zelf maakt Osk het liefst zilveren armbanden met eenvoudige patronen. Ze ziet zichzelf voorlopig geen juwelierszaak runnen.
“Over tien jaar wil ik terug naar IJsland. Voor mij is het daarom handiger mijn sieraden via Facebook te promoten. Toch zou ik ook in IJsland niet snel een winkel opzetten. Daar is een paar maanden geleden nog een bom bij een juwelier afgegaan. Het internet is dus niet alleen een slimmere, maar ook een veiligere optie.”
Jannine Wallet (27) ziet een eigen winkel ook niet zitten, hoewel ze beseft dat juwelierszaken niet helemaal kunnen verdwijnen. “Als juwelier kun je eigenlijk niet zonder een winkel. Foto’s van sieraden kunnen misleidend zijn en klanten kunnen dan niets passen.” Wallet werkt als beveiliger bij een distributiecentrum van Albert Heijn en nam vier jaar geleden haar eerste les bij de vakschool. Ze wil haar sieraden verkopen, “maar ”, zegt Wallet, “ik wil niet van baan veranderen en het risico lopen beroofd te worden. Via een webwinkel kan ik op bestelling werken.”
Eigenaresse van de vakschool Edelsmeden, Anke Akerboom (1958), geeft sinds 1995 les aan negentig studenten, van wie de helft professioneel edelsmid wil worden. Volgens haar richten studenten zich pas de laatste drie jaar op het internet. Veiligheid speelt volgens haar zeker een rol binnen deze omslag. Bovendien ervaren beginnende edelsmeden concurrentie van grote juweliersketens als Cartier die hoge geldbedragen besteden aan beveiligers en kogelwerend glas. Akerboom: “Dat kunnen beginners helemaal niet betalen. Het internet biedt hen niet alleen de kans om zich te onderscheiden van gevestigde juweliers, maar ook om geen makkelijk doelwit te worden van overvallers.”
Minder klanten
Hoewel de vele gewelddadige roofovervallen het tegendeel lijken te bewijzen, zegt Beeuwke Keizer, directeur van de Federatie Goud en Zilver (een belangenvereniging voor onder meer zevenhonderd juweliers en edelsmeden), dat de veiligheid sinds 2010 is verbeterd.
“Door maatregelen van minister Opstelten (Veiligheid en Justitie) is de pakkans van overvallers tot boven de vijftig procent gestegen. Eén daarvan is het verwerken van een GPS-systeem in sieraden.” Beginnende juweliers worden volgens Keizer net als andere beginnende ondernemers vooral door de economische crisis getroffen. “Ook voor hen is het lastig een zaak te financieren.”
Studenten van de opleiding Edelsmeden aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam-West bevestigen dat ze door de economische crisis hun sieraden moeilijker kunnen verkopen. Voor de in totaal 25 studenten duurt de opleiding vier jaar, waarin ze naast met traditionele materialen ook met voorwerpen als stoeptegels en deurhendels van auto’s werken.
Laura Klinkenberg (20) uit Haarlem zit in haar tweede jaar en heeft een brede definitie van sieraden. “Voor mij zijn dit niet alleen objecten die je aan je lichaam draagt. Het kunnen ook foto’s of video’s zijn.” Haar laatste kettingen zijn van tampons gemaakt. “Via het internet heb ik meer kans liefhebbers te bereiken en mijn bekendheid te vergroten.”
Ook de Bulgaarse Veselina Popova (26) houdt van experimenteren. Voor haar laatste sieraad, een broche, werkte ze met alleen plastic. Creatieve edelsmeden hebben volgens Popova niet veel mogelijkheden om hun sieraden te verkopen. “Voor eigen winkels is amper geld en naast galerieën blijft alleen nog het internet over.”
Toch zegt ze dat abstracte sieraden geld op kunnen leveren en dat deze daardoor ook voor dieven interessant zijn. “Als jouw sieraad bij een waardevolle en populaire collectie hoort, valt deze ook bij de verkeerde mensen op. Je hoopt dat een gallerie dus genoeg beveiliging heeft.”