In het Vondelpark, verborgen onder de brug waar tram drie overheen dendert, ligt een oude atoombunker. Elke donderdagavond zet Studenten Kraakspreekuur (SKSU) de deuren van deze Vondelbunker open en kan iedereen er terecht met vragen over kraken. Kunnen krakers nog opboksen tegen de stille opkomst van antikraak?
Donderdagavond, acht uur. Fietssporen in de sneeuw leiden naar een stalen deur. De ronde zandbak, enkele meters van de ingang verwijderd, ligt er verlaten bij. De deur staat open. Binnen zijn stemmen hoorbaar. Naast de witte deur, die toegang geeft tot het spreekuur, staat een vuilnisbak met verse sigaretten. In keurige zwarte letters staat op de muur geschreven: ‘Welcome to the Vondelbunker.’
Al tien jaar is deze bunker de uitvalsbasis van Studenten Kraakspreekuur (SKSU). “We zijn met zijn tienen,” vertelt Erik (26, kort blond haar, wit blauw gestreepte trui). Vijf jaar geleden sloot hij zich aan bij SKSU. Vandaag is hij woordvoerder, maar zijn achternaam geeft hij liever niet: “Sinds 1 januari 2010 is kraken illegaal. De burgemeester van Amsterdam trekt heel hard tegen ons op. Het aantal kraken neemt af.”
Antikraak
“Wij het uitzoekwerk,” legt Erik uit terwijl hij zijn handen tegen elkaar wrijft. “Mensen moeten zelf een pand aandragen. Wij zoeken uit van wie het is en waarom het leeg staat. Uiteindelijk zorgen we dat er een veilige kraak wordt gezet. Als je met drie mensen aan een deur gaat trekken, word je natuurlijk opgepakt. Als je met vijftig bent en ervoor zorgt dat er ook mensen met ervaring rondlopen, die weten hoe ze met knokploegen om moeten gaan, dan gaat het meestal wel goed.”
In een hoek van de binnenkomstruimte is een zithoek ingericht, bestaande uit een houten bar met barkrukken en twee tegenover elkaar geplaatste banken. Aan de bar zitten Cees (25, zwarte bril, halflang blond haar, blauw ski-jack) en Joanna (23, lang donkerbruin haar, spijkerbloesje, zwarte panty en rokje). Cees doet een Master Politicologie en Joanna is bezig met de bachelor Future Planet Studies. Al vijf maanden wonen ze samen met twee andere studenten in een kraakhuis in Bos en Lommer. Met de eigenaar hebben zij een contract weten te sluiten, maar 1 februari moeten ze er weer uit.
“Bij ongeveer de helft van de kraken lukt het met de eigenaren tot een akkoord te komen,” legt Erik uit. “In Amsterdam zijn er nu tussen de dertig en vijftig kraakwoningen. Het kraakverbod sinds 1 januari 2010 heeft het echt moeilijker gemaakt. Er zijn sindsdien meer dan 300 panden ontruimd. Een pand meer dan zes maanden vast houden is in de praktijk moeilijk. Mensen durven ook het minder snel, omdat het nu illegaal is.”
<img src="http://napnieuws.nl/wp-content/uploads/2013/01/LEONIE-KRAKERS-225×300.jpg" alt="De ingang van de Vondelbunker.De ingang van de Vondelbunker.
(Foto: Leonie Sellies)Ook het antikraken, wat de laatste tijd een vlucht heeft genomen, heeft voor krakers nadelige gevolgen gehad. “In de hoogtijdagen, begin jaren ’80, waren er in Amsterdam nog 30.000 krakers. Nu wonen er over Nederland verspreid 50.000 mensen antikraak. Kraken maakt een politiek punt, maar antikraak is heel stil en volgzaam. Je ondermijnt de rechten waar mensen voor gevochten hebben, de huurrechten. Ze kunnen je er zo uitgooien.”
Zaandam
Opeens draaien alle hoofden naar de deur. Er klinkt gemor vanuit de gang. Erik staat op en loopt erop af. Voor de witte deur staan twee agenten met fietshelmen op. “Ze moeten opflikkeren, het is gewoon gehuurd”, schreeuwt Anita (18, kort roodbruin haar, zwarte hoodie met capuchon en zwarte spijkerbroek met wijde pijpen). Naar eigen zeggen is ze heel actief bij SKSU. Al twee jaar woont ze kraak in Amsterdam. “En in die tijd heb ik in zeven verschillende huizen gewoond”, vertelt ze trots. “Van kantoorgebouwen en banken tot een herenhuis aan de gracht.”
De agenten druipen weer af. “De deur stond open en ze wilden een kijkje nemen,” legt Erik uit. Anita gilt: “Ze moeten blij zijn dat ik ze er niet meteen uitgetrapt heb.” Dan begint ze hard te lachen.
Het is elf uur. De bar staat vol lege flesjes bier. “Hé”, roept Anita. “Ik hoor net dat er morgen een actie is in Zaandam. Een groep antikrakers wil hun pand niet uit. Daar moeten we naartoe, om ze te helpen. Dan zijn er tenminste een paar man die hun bek wél open durven te trekken tegenover de politie.” Een paar mensen knikken. “Weet je wat we eigenlijk zouden moeten doen? We zouden ons allemaal moeten opgeven bij anti-kraak en dan gewoon in die huizen blijven zitten. Dat zou nog werken ook.”