“Mijn goede voornemen voor 2013: een donor/wensvader vinden en mijn droom om te zetten in actie! Ik ben een vrolijke, sociale vrouw van 33. Lesbisch, geen relatie, wel een grote kinderwens. Ben jij een man uit Amsterdam die graag een kind krijgt en een beperkte vaderrol wil, dan nodig ik je uit mij te mailen.”
Deze contactadvertentie is te vinden op de website Meerdangewenst.nl, dat een alternatief biedt voor spermabanken. Alleenstaande moeders, lesbische stellen en hetero paren, ontmoedigd door de wachtlijsten van de spermabanken, proberen op deze manier alsnog een kind te krijgen. Een paar uur surfen op het internet levert al tien websites vergelijkbaar met Meerdangewenst.nl op.
Strenge criteria bij spermabanken
De lange wachtlijsten zijn onder andere ontstaan doordat de toelatingscriteria voor donoren bij een spermabank, zoals een psychische screening, verscherpt zijn. Aanleiding hiervoor was een Nederlandse neonazi die een jaar geleden via een spermabank zo veel mogelijk arische kinderen op de wereld wilde zetten. Hij eiste dat zijn zaad alleen voor blanke vrouwen gebruikt zou worden. Het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem en het behandelcentrum Sint Geertgen in Elsendorp stemden in met de eis. Het AMC in Amsterdam weigerde de man.
Een gevolg van de strengere criteria is dat het aanbod van donorzaad via de ‘officiële’ weg is teruggelopen en vrouwen hun heil zoeken op het internet. Voorzitter Pim Janssens van de Nederlands-Belgische Vereniging voor Kunstmatige Inseminatie (NBVKI), die de belangen van de Nederlandse spermabanken behartigt, zegt dat er grote risico’s kleven aan het zoeken van een donor via internet. “Veel mannen die aangeven spermadonor te willen zijn, willen de bevruchting via de natuurlijke weg laten plaatsvinden. Wie weet wat voor infecties iemand allemaal heeft? De donors op internet zijn zelden op gezondheid getest.”
Commissie Gelijke Behandeling
Onlangs heeft de NBVKI bij de Commissie Gelijke Behandeling, een commissie die door de Nederlandse overheid is ingesteld om gelijke behandeling te bevorderen en discriminatie te voorkomen, de vraag neergelegd of iemand mag worden uitgesloten bij een spermabank als diegene bepaalde eisen heeft. Eisen zoals de Nederlandse neonazi had. De NBVKI wacht nog op advies van de commissie. Mocht de uitspraak van de Commissie Gelijke Behandeling in het nadeel van iemand met dergelijke eisen uitvallen, dan is de kans groot dat hij zich op het internet begeeft.
Meerdangewenst.nl maakt bezoekers in rode letters duidelijk dat de oproepen op de website niet worden gecontroleerd. Reageren op advertenties is dan ook op eigen risico. Advertenties staan lukraak gerangschikt: de advertentie van een alleenstaande vrouw opzoek naar een spermadonor staat boven die van een homostel dat co-ouderschap aanbiedt.
Lange wachtlijsten
Een andere reden voor de lange wachtlijsten bij spermabanken is dat sinds 2004 kinderen na hun zestiende het recht hebben de identiteit van hun donor te kennen. Spermabanken – negen in Nederland – kennen tegenwoordig wachtlijsten tot twee jaar, afhankelijk van het ziekenhuis en de regio. Alleenstaanden of vrouwen boven de 42 worden soms weggestuurd. Vrouwen die hun kinderwens zo snel mogelijk willen vervullen gaan opzoek naar andere mogelijkheden.
En waar een vraag is groeit een aanbod. De ontmoetingsplaats voor donoren en vrouwen die hun kinderwens in vervulling willen laten gaan zijn websites en internetfora vergelijkbaar met Ebay en Marktplaats. Met het verschil dat de diensten over het algemeen gratis worden aangeboden, hoewel vrouwen geregeld vermelden dat zij de spermadonor willen betalen.
Boven de vijftig
Op de website Verlangennaareenkind.nl worden sperma, eicellen en zelfs draagmoederschap aangeboden en gevraagd. Opvallend is dat voornamelijk mannen van boven de vijftig zich op deze website als spermadonor aanbieden.
De veiligheidsinstructies op Bam-mam.nl laten ook niet te wensen over. Zo valt op het prikbord te lezen dat er regelmatig advertenties geplaatst worden door donoren met verkeerde intenties. De website adviseert vrouwen altijd navraag te doen naar erfelijke ziektes, psychische aandoeningen en een recente SOA-test.
Ondanks de risico’s kan de NBVKI niets aan de websites doen. “Het is legaal en gaat helemaal buiten ons om”, zegt Pim Janssens. “In cafés, restaurants en andere gelegenheden kunnen mensen elkaar ook ontmoeten. Dit is een onderdeel van onze vrije open samenleving en het is een eigen keuze.”