Antikraakbureaus floreren dankzij de crisis

De economische crisis draagt daar aan bij. Begin dit jaar stond 17 procent van de Amsterdamse kantoren leeg. Bijna 41 duizend woningen bleven in 2011 onbewoond. Ondertussen stellen woningcorporaties vanwege geldgebrek veel sloop- en renovatieplannen uit, terwijl de huizen vaak al ontruimd zijn. Corporaties en eigenaren moeten al dan niet tijdelijk op zoek naar andere bestemmingen voor hun panden. De antikraakbedrijven die ze daarvoor inschakelen, brengen er sinds jaar en dag bewoners in onder.

Geen lege bierflesjes
De laatste tijd richten deze bedrijven zich op een nieuwe groep gebruikers: beginnende ondernemers. “Vroeger boden we kantoorpanden vooral aan als woonruimte voor studenten”, zegt De Vilder van Camelot. “Maar antikraak is ook een aantrekkelijke optie voor startende ondernemers die niet willen of kunnen investeren in een duur bedrijfspand.” Directeur Arnoud Schollema van AK Beheer herkent die ontwikkeling. “Vooral in Amsterdam is er veel vraag vanuit zzp’ers,” zegt hij. Zijn bedrijf herbergt hier ongeveer 400 ondernemers.

Van de 210 antikrakers die concurrent Alvast in Amsterdam heeft zitten, gebruikt een derde de ruimte als kantoor. “Voor de pandeigenaar is dat een voordeel”, legt regiomanager Tim Twisk uit. “Een kantoor dat ook daadwerkelijk als kantoor gebruikt wordt, ruikt niet naar frituur en er liggen geen lege bierflesjes op de grond. In plaats daarvan zitten er mensen op laptops te werken. Dat oogt een stuk representatiever als de makelaar langskomt met potentiele kopers.”

Volgens Twisk heeft ook de invoering van de wet Kraken en Leegstand op 1 oktober 2010 bijgedragen aan de groei van leegstandbeheer. Deze wet verbiedt kraken en geeft gemeenten meer mogelijkheden om leegstand aan te pakken. In Amsterdam is sinds 1 juli 2011 een leegstandverordening van kracht. Eigenaren van panden die langer dan zes maanden gedeeltelijk of helemaal leegstaan, moeten zich melden bij de gemeente. Die nodigt de eigenaar vervolgens uit voor overleg over mogelijkheden voor gebruik van het gebouw. Wie de meldingsplicht niet nakomt, kan een dwangsom of een boete van maximaal 7.500 euro verwachten.

“Zeker na de invoering van de wet Kraken en Leegstand kun je zeggen dat we een maatschappelijke functie vervullen”, vindt De Vilder van Camelot. Gemeenten zien ons als een partner leegstand tegen te gaan.” De overheid is volgens hem de belangrijkste opdrachtgever van Camelot. “Ongeveer de helft van onze omzet wordt gerealiseerd bij de Rijksoverheid, de provinciale overheid, de gemeentelijke overheid en waterschappen.”

Noodzaak
Antikraakbedrijven doen goede zaken, beaamt Fons Schrader, voorzitter van de Vereniging Leegstandbeheerders Nederland (VLBN). Dat betekent volgens hem niet automatisch dat meer mensen graag antikraak willen wonen. “Op deze manier wonen is een relatieve keuze”, zegt Schrader. “Je komt bij antikraak terecht omdat er geen betaalbare alternatieven zijn. Het gaat dus niet om populariteit, maar om noodzaak.”

Herkenbare woorden voor huizenzoekers in Amsterdam. Om voor een sociale huurwoning in aanmerking te komen, is een lange inschrijfduur nodig. De gemiddelde wachttijd bij WoningNet liep op van 9,5 jaar in 2007 tot 11,5 jaar in 2011. Wie een huis in het centrum wil, moet op dit moment 13,5 jaar geduld hebben. In het stadsdeel Zuidoost kunnen woningzoekenden het snelst terecht: na 8,1 jaar. Kopen of huren in de vrije sector is voor veel studenten en net afgestudeerden op de wachtlijst onbetaalbaar.