Oplichters
Malolepszy zegt zich behalve met een goede prijs ook te onderscheiden door zijn open manier van zakendoen. “We laten de actuele goudprijzen zien en we wegen het goud waar de klant bij zit. Op dit moment (hij kijkt op zijn scherm) betalen we voor 14 karaat 22,35 euro per gram en voor 18 karaat 29,23 euro per gram. En wij betalen ook echt de prijzen die op de website staan.” Dat laatste gebeurt niet overal. Sommige goudinkopers kopen 18 karaats goud in voor de prijs van 14 karaat, vertelt Malolepszy. Dat scheelt 5 euro per gram. Er zijn bovendien goudinkopers die hoge prijzen op de website zetten, maar een lagere prijs betalen in de winkel. “Sommige goudinkopers in Amsterdam gebruiken lokprijzen.” Zijn collega valt hem bij. “Dat is gewoon oplichting”, zegt Yvonne van Eerden. En dan zijn er nog rondreizende handelaren uit het buitenland, die goud verkopen in een buurtcentrum of clubhuis. “Die bieden een derde van wat wij betalen”, zegt Malolepszy.
“Klanten schrikken soms van onze hoge prijs. Soms bieden andere inkopers de helft of zelfs een kwart van wat wij betalen. Dat doen ze vooral bij kleine sieraden met een lage prijs. Dan valt het prijsverschil minder op”, vertelt Matthias van Gold Center Amsterdam. Dat de prijzen zo verschillen is opmerkelijk, aangezien de prijs voor goud alleen kan worden bepaald aan de hand van de beursprijs. Veel prijsverschil zou er dus niet kunnen zijn, behalve wanneer handelaren exorbitante marges berekenen. Voor de consument is het dan ook aan te raden om voorafgaand aan de verkoop een onafhankelijke website te raadplegen. Malolepszy: “En wij raden klanten altijd aan om meerdere winkels te vergelijken.”
Gebrekkige controle
Van controle op goudinkopers is nauwelijks sprake. Volgens een woordvoerder van de Autoriteit Financiële Markten “is er geen toezicht op inkopers van goud”, en een zegsman van De Nederlandsche Bank stelt dat goudkopers “niet onder toezicht van DNB vallen”. Ook de Kamer van Koophandel, waar goudinkopers zich net als andere bedrijven moeten inschrijven, controleert niet: “Wij zijn een registrerende instantie, we hebben niet de bevoegdheid om te controleren.” De Federatie Goud en Zilver, de branchevereniging voor juweliers en edelsmeden, weet ook niets van een controlerende instantie op deze bedrijfstak. Ze raadt consumenten vooral aan om met hun goud naar een juwelier of goudsmid te gaan. “Een juwelier heeft een diploma, die kan ook iets zeggen over het merk van een juweel en weet dat het meer oplevert als sieraad. Een goudinkoper kijkt alleen naar het gewicht.” Volgens Malolepszy voert alleen de Belastingdienst controles uit. Dat gebeurt volgens hem steeds vaker. De fiscus voert bij controle een kasboekcheck uit en controleert de inkoopbonnen. Malolepszy: “De Belastingdienst controleert wel actief, maar ik weet niet of ze ook boetes uitdelen.”
Opvallend is vooral dat de Amsterdamse politie zelden of nooit langskomt om te controleren, zo vertelt Malolepszy. Van collega’s in Rotterdam weet hij dat daar wel controles plaatsvinden: “In Rotterdam komt de politie één tot twee keer per week bij goudinkopers langs. Maar bij mij zijn ze hier in Amsterdam één keer geweest, en veel van mijn collega”s hebben de politie nog nooit gezien.” Volgens een voorlichter van de politie Rotterdam-Rijnmond controleert zijn korps de goudinkopers wel maar zijn er geen cijfers bekend. Een woordvoerder van de politie Amsterdam-Amstelland zegt dat het korps “geen controle uitvoert op de goudinkopers” en wilde verder niet inhoudelijk reageren.
Door het gebrek aan handhaving kunnen malafide inkopers de wet overtreden. Malolepszy: “Wij doen alleen zaken met klanten boven de achttien en vragen altijd een legitimatiebewijs. Collega-verkopers doen dat soms niet en dat is strafbaar, want op die manier kunnen er gestolen sieraden worden verhandeld.” En mogelijk is dat in Amsterdam al eens gebeurd. Vorig jaar werd juwelierszaak Litchidov aan de Nieuwezijds Voorburgwal verdacht van heling, naar aanleiding van politieonderzoek in woningen en bij juweliers. Vijftigduizend waardevolle voorwerpen werden in beslag genomen. De broers Litchidov betaalden contant voor het goud en vroegen geen legitimatie, zo luidt de verdenking. Vasili Litchidov zegt nu dat er sprake was van “een haatcampagne”. “We worden kapot gemaakt. Het klopt gewoon niet, we krijgen nu niet voor niets een deel van het inbeslaggenomen geld terug.” Zolang het onderzoek loopt wil Litchidov verder niet op de zaak ingaan.
Yvonne van Eerden vindt dat de politie meer zou moeten optreden. “Ik vind dat er door de politie Amsterdam veel te weinig gecontroleerd wordt.” Volgens Van Eerden is er ook geen vergunning nodig om een zaak te starten. Iedereen die wil kan een goudinkoopwinkel beginnen, zegt ze. “Wat mij betreft zou er een landelijk keurmerk moeten komen voor bedrijven die goud inkopen.” Ze benadrukt dat oplichters door het gebrek aan controle nu ongestoord hun gang kunnen gaan. “Soms zijn het particulieren die in een zaaltje bij Van der Valk goud inkopen voor acht, negen euro per gram, terwijl wij tweeëntwintig euro rekenen. Dat is natuurlijk schandalig, mensen worden opgelicht waar ze bij zitten.”
• In Amsterdam zijn 10 tot 15 winkels die zich volledig richten op de inkoop van goud
• De omzet van de Amsterdamse goudinkopers bedraagt naar schatting ruim 100 miljoen euro op jaarbasis
• Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat de goudprijs sinds 2008 is gestegen van 19.000 euro per kilo naar bijna 36.000 euro per kilo in 2011