Amstel III kwakkelt. Het bedrijventerrein in Zuidoost kampt al jaren met leegstand en de gemeente krijgt het probleem maar niet opgelost. Dankzij initiatieven als Pand 14, een cultureel platform in het hart van het bedrijventerrein, gloort er hoop.
AMSTERDAM, 8 februari -Tussen hoge donkere kantoorpanden en snelweggeraas valt het redelijk uit de toon: een bord met “warme choco” en een pijl, handgeschreven op een haastig in elkaar geklust bord. De pijl wijst in de richting van een rond gebouw, ingeklemd tussen de A9, een McDonaldsrestaurant en een benzinepomp. In het gebouw huist Pand 14. “Met dit weer moet je wel warme chocomel serveren”, zegt Staas Lucassen (30), terwijl hij een kannetje chocolademelk opwarmt. “Toen het ging sneeuwen hebben we gauw die borden gemaakt.”
Lucassen is één van de initiatiefnemers van Pand 14. Creativiteit en improvisatie staan hoog in het vaandel. Samen met twee anderen runt hij de culturele “vrijplaats”, zoals ze Pand 14 zelf omschrijven. In het gebouw worden feesten, optredens en exposities georganiseerd. “Van underground tot semicommercieel.” In de kelder zijn atelierruimtes voor kunstenaars en oefenruimtes voor bandjes. “Een stukje oud-Berlijn in Amsterdam”, aldus de initiatiefnemers.
In de directe omgeving van Pand 14 is het vergeefs zoeken naar de romantische kunstenaarsgeest. Maar wie binnenstapt, begrijpt beter wat de initiatiefnemers bedoelen. Het gebouw leent zich met zijn ronde vormen perfect voor artistieke experimenten en niet-alledaagse feesten. Beneden is een klein podium en de bar, met aan het plafond een indrukwekkende verzameling discoballen. De ronde ruimte boven doet dienst als dansvloer en expositieruimte. De draaiende vloer is een erfenis uit de tijd dat het pand een Chinees restaurant was. Lucassen: “Nu vooral leuk om twee uur ’s nachts, als iedereen wat drankjes op heeft.”
Lucassen kraakte het pand aan de Muntbergweg in 2002. “Gewoon door een raampje geklommen”, vertelt hij achteloos. Dan bedenkt hij zich. Met een grijns: “Ik bedoel natuurlijk: de deur stond open.” Direct begon hij allerlei evenementen te organiseren. In 2010 kocht Rijkswaterstaat het pand en sindsdien bestaat Pand 14 legaal, totdat het gesloopt wordt vanwege de verbreding van de naastgelegen A9. Even dreigde het pand al dit jaar te worden gesloopt. Buurman McDonald’s wilde parkeerplaatsen bijbouwen, maar wethouder Maarten van Poelgeest (Ruimtelijke Ordening, GroenLinks) stak daar een stokje voor. Vorige week werd bekend dat de sloop definitief is uitgesteld tot minstens 2014.
Het culturele platform is een vreemde, maar welkome, eend in de bijt tussen de monotone kantoortorens die Amstel III kenmerken. Het bedrijventerrein, gelegen tussen de Amsterdam ArenA en het AMC, kampt al jaren met structurele leegstand. Ongeveer een kwart van de 700.000 vierkante meter kantoorruimte staat leeg. De gemeente vergadert al jaren over het zorgenkindje in Zuidoost, maar vooralsnog zonder veel resultaat. In november werd besloten dat er een nieuw bestemmingsplan moet komen. Amstel III heeft meer “levendigheid” nodig: horeca en winkelmogelijkheden. Op termijn moet het gebied transformeren tot een “dynamisch leefgebied”, waar ook gewoond kan worden.
Vooralsnog wonen alleen Lucassen en zijn vriendin en mede-initiatiefnemer Nadine Spronk (34) op het bedrijventerrein, in Pand 14. Derde initiatiefnemer Joas Vrouwe (31) woont elders. “De Shell is onze supermarkt”, zegt Spronk, wijzend op het naastgelegen lichtgevende pompstation. Andere winkels zijn er niet op loopafstand. De twee wonen helemaal bovenin. Pand 14 mag doordeweeks tot vier uur openblijven, en in het weekend tot vijf uur. Ze hebben een vergunning voor vierhonderd man. Spronk: “Meestal heel gezellig, maar soms wil je gewoon naar bed.”
Aan “levendigheid” in Pand 14 dus geen gebrek, maar in de rest van Amstel III gebeurt er volgens Lucassen en Spronk nog weinig met alle ruimte. Lucassen: “Ideeën genoeg, maar de pandeigenaren willen vaak niet meewerken.” Des te meer reden voor Pand 14 om zichzelf en Amstel III zo goed mogelijk op de kaart te zetten. “We gaan onze programmering uitbreiden en in het voorjaar beginnen we met een terras.” Lekker loungen tussen de snelweg en de McDrive? “We gaan natuurlijk aan de gang met sfeerverlichting, bankjes, plantenbakken en een buitentap”, legt Lucassen uit. “En misschien iets met een kampvuur.” Na een blik op het pompstation: “Nouja, dat laatste misschien ook niet.”