NAP maakt een rondgang langs de Amsterdamse fractievoorzitters. Vandaag: Marieke van Doorninck, fractieleider van GroenLinks.
AMSTERDAM, 8 februari – Barre tijden in de Stopera. Amsterdam moest al ruim tweehonderd miljoen besparen, maar het was niet genoeg. In maart stemt de gemeenteraad over een extra bezuinigingspakket van honderdvijftig miljoen euro. Waar valt nog wat te halen? Wat kiest het college? Waarvoor strijdt de oppositie?
GroenLinks is in Amsterdam de derde grootste speler. Samen met de PvdA en de VVD vormt de partij het huidige college. Marieke van Doorninck (1966) is sinds 2009 fractieleider van GroenLinks. De gemeentelijke bezuinigingen maken haar niet gelukkig. “Het is allemaal ontzettend zuur.”
Het motto van GroenLinks is ‘zin in de toekomst’. Is er wel reden om optimistisch vooruit te kijken nu alles met minder moet?
Marieke van Doorninck: “Je moet altijd zin in de toekomst blijven houden. Maar het zijn zware tijden waar we voor staan. De bezuinigingen die we nu al realiseren kwamen hard aan in Amsterdam, net als de bezuinigingen van het Rijk. En dan moet er nog meer. De tijd van het ‘kaasschaven’ is echt wel voorbij. Een verandering van denken en doen is nodig.”
Waar kan de gemeente Amsterdam de te bezuinigen honderd miljoen euro vandaan halen?
“Door efficiënter te werken, kan de gemeente volgens mij wel vijftig of zestig miljoen bezuinigen. Ik denk dat we niet bij elke bezuiniging moeten denken: wat levert dit morgen op? Daarom heeft GroenLinks het standaard over hervormingen.”
Maar is daar wel tijd voor? Hervormingen zijn belangrijk en goed, maar harde cash is wat er nu moet komen.
“Sommige hervormingen moet je inzetten om ze ook op de lange termijn effect te laten hebben. Want als de gemeente nu ergens in snijdt zonder rekening te houden met de consequenties, dan zit Amsterdam straks met veel duurdere gevolgen. Bovendien hoeven we niet al in 2012 honderd miljoen euro bespaard te hebben.”
Welke hervormingen moet Amsterdam doorvoeren?
“Amsterdam moet in ieder geval naar het gemeentelijke apparaat kijken. De gemeente heeft nu grote diensten, zoals de Dienst Maatschappelijke Ondersteuning, waar een heleboel mensen werken, vaak zonder dat er direct een opdracht vanuit de politiek ligt. Door meer vanuit het opdrachtgeverschap te werken, zullen sommige ambtenaren niet meer nodig zijn.”
Dus daar zullen ontslagen vallen?
“Dat zou kunnen, maar dan gebeurt dat vanuit de inhoud en niet omdat er een taakstelling ligt om een x aantal ambtenaren te ontslaan.”
Wethouder Eric van der Burg (Personeel en Organisatie, VVD) probeerde tijdens deze collegeperiode al in het ambtenarenapparaat te snijden. Dat is nog niet echt van de grond gekomen.
“Het gaat GroenLinks niet om een kleinere overheid. Er is een slimmere overheid nodig die sneller reageert op wat er in de maatschappij nodig is en effectiever werkt. Onze partij denkt ook dat de gemeente moet onderzoeken of er niet meer kan worden samengewerkt met burgerinitiatieven. De gemeente zou kunnen kijken op welke plekken burgers zichzelf organiseren en daar ondersteuning bieden.”
U gaat uit van een actieve, zelfredzame burger die van alles zelf organiseert.
“Lang niet alle initiatieven die ik heb gezien komen van grachtengordeltypes die een leuk buurttuintje aanleggen. Door de hele stad zie je dat bewoners actief meedenken en zich inzetten voor de buurt, zoals bewoners in Noord die meehelpen om hun eigen wijk veiliger te maken. Maar ook als dit soort netwerken er zijn, zullen er mensen buiten de boot vallen. En voor hen moet de overheid er gewoon altijd zijn.”
Welke basisfuncties moeten sowieso vanuit de gemeente geregeld blijven?
“Alles rondom zorg. En Amsterdam moet zorgen dat er plekken zijn waar mensen die eenzaam zijn terecht kunnen. De overheid moet zich niet terugtrekken, integendeel. De overheid moest juist betrokken blijven, maar niet meer alles zelf willen uitvoeren.”
Waar mag geen geld vanaf?
“Ik denk dat we van armoedegelden af moeten blijven. De mensen aan de onderkant van de samenleving, daar moet je als overheid pal voor staan.”
In 2010 noemde GroenLinks Amsterdam het ‘niet sociaal’ om in tijden van crisis te korten op mensen met een minimum. Maar er wordt nu wel gekort op regelingen die voorzien in een computer voor kinderen en de plusvoorziening voor arme ouderen.
“Zulke dingen gaan met pijn in het hart. Op een gegeven moment moet je binnen een groep die het zwaar heeft kiezen wie het het allerzwaarst heeft.”
Is het lastig dat u in zo’n brede coalitie zit, waarin GroenLinks samen met VVD en PvdA dit soort beslissingen moet nemen?
“Dat zou lastig kunnen zijn. Maar als deze drie partijen zich ergens in kunnen vinden, dan is er dus kennelijk van links tot rechts draagvlak voor. In de gemeenteraad, maar daardoor ook in de samenleving.”
Maar het is vast moeilijk om uw partijprofiel naar voren te laten komen.
“Alsof het één grijze worst is geworden! Ik neem aan dat mensen investeren in windmolens en zonnecollectoren wel herkennen als GroenLinks.”
Uw collega’s Laurens Ivens (SP) en Jan Paternotte (D66) vinden dat echte politieke keuzes door de brede coalitie uitblijven.
“Dat kunnen ze zeggen, maar we zullen straks gewoon met elkaar onze handtekening moeten zetten onder tenminste honderd miljoen extra bezuinigen. Nou, noem dat maar eens geen politiek besluit.”