De Jordaan wordt geteisterd door de teksten van een anonieme tagger. Puberale bekladding vinden buurtbewoners. Kunst van een pionier menen anderen. Een zoektocht naar de mysterieuze Dr. Air.
AMSTERDAM, 1 februari – “Poep sex” staat er geschreven in het dunne laagje sneeuw op het dak van de auto. Kinderachtig, maar onschuldig kattenkwaad. De auto, die geparkeerd staat in de Palmstraat in de Jordaan, staat voor een huis met een grote tag op de muur. Met een spuitbus is in zwarte verf “Dr. Air” geschreven. Minder onschuldig dan wat schunnige teksten in de sneeuw. Een vierkante meter graffiti laten verwijderen kost al snel tachtig euro. Alleen in de Palmstraat heeft Dr. Air al meer dan tien tags gezet. Sommigen meer dan drie meter breed.
De graffiti brengt in de Jordaan grote ophef teweeg. Deze week lieten buurtbewoners in de media weten dat ze de bekladding zat zijn. Er is een beloning uitgeloofd van 150 euro voor de gouden tip die leidt tot het oppakken van de beruchte Dr. Air. De VVD Amsterdam heeft het College van B&W opgeroepen om de beloning te verdubbelen. De organisatie Stop Graffiti roept de buurtbewoners op om aangifte te doen bij de politie. Pas bij meerdere aangiften komt de politie in actie, laat Fred van actiegroep Stop Graffiti weten. Zijn garagedeur in de Bloemstraat is ook bespoten met de tag.
“De gemeente doet niets”, zegt een buurtbewoonster, “maar dat is ook niets nieuws.” Alleen bij openbare gebouwen maakt de gemeente de bekladde muren schoon, zoals bij het clubhuis van de Noorderspeeltuin, waar in december een Dr. Air-tag op de muur verscheen. Bij tags op particuliere gevels of garagedeuren is de schoonmaak voor eigen rekening. Dat kan flink in de kosten lopen. Volgens Fred, die liever niet met zijn achternaam in de krant wil, zou het “tonnen” kosten om de Jordaan weer op te schonen. En een schone muur of een nieuwe lik verf helpt niets, zegt hij. “De volgende ochtend staat er gewoon weer een verse tag op.”
Who the f*@$ is Dr. Air?
Tot op heden is niet bekend wie Dr. Air is. Hoogstwaarschijnlijk is hij een man van middelbare leeftijd. Hoewel de meeste buurtbewoners denken dat het om een jongere gaat die kattenkwaad uithaalt maakte Dr. Air reeds begin jaren ’80 furore in de Amsterdamse graffitiscene. Na jaren uit het straatbeeld verdwenen te zijn duiken de tags met zijn signatuur de laatste maanden weer steeds vaker op. Vooral in het noordelijke gedeelte van de Jordaan, tussen de Westerstraat en de Brouwersgracht, staan de muren vol met de herkenbare tag. Maar ook buiten de buurt is Dr. Air actief volgens Fred. “Ik ben de tag in de hele stad tegengekomen.”
Op internet wordt Dr. Air aanbeden. Veel sites publiceren foto’s van zijn tags. De Amerikaanse website complex.com noemt hem in een lijst van de “25 Greatest Amsterdam Graffiti Writers”. Hij staat bekend als één van de graffitipioniers van Amsterdam, samen met namen als Ego, Dr. Smurry, Trip en Walking Joint. Eén van de beroemdste Amsterdamse taggers van dit moment, Laser 3.14, noemt Dr. Air zijn grootste inspiratiebron. Laser 3.14, die anoniem wil blijven, is bekend van zijn poëtische en maatschappijkritische teksten op bouwschotten en stellages, zoals Why believe in a system that doesn’t believe in me en On my knees I drown in black. Hij schreef een bericht op zijn blog waarin hij zich enthousiast toonde over de opleving van Dr. Air.
Kunst of kitsch?
Laser 3.14 laat in een e-mail weten dat zijn eigen tags “een regelrechte hommage” zijn aan de “logoachtige manier van schrijven uit die periode”. Dat hij met zijn teksten op tijdelijke planken en bouwcanvas geen schade aanricht en Dr. Air dat wel doet interesseert hem niet. “Wat voor de één vernieling is, is voor de ander kunst.” Voor hem is Dr. Air een boegbeeld uit de tijd dat Amsterdam nog een tolerante stad was. “Vroeger zat de stad onder de graffiti, maar damn wat zat er een goede sfeer in. Mensen leken, in mijn belevenis, aardiger en stonden meer open voor elkaar”, zegt Laser 3.14. “Nu is de stad zogenaamd schoon en aangeharkt, maar de openheid van vroeger is ver te zoeken. De sfeer is erg grimmig.” Volgens hem is graffiti het minst grote probleem waar de stad mee kampt.
Daar lijken de buurtbewoners in de Jordaan het niet mee eens. De meesten kennen de naam Dr. Air niet (het is immers nauwelijks te lezen uit de tag), maar erkennen de problematiek wel. Wat er moet gebeuren weten zij ook niet. “Maar ik sta niet voor mezelf in als ik die vent te pakken krijg”, zegt een bewoner wiens voordeur in januari is beklad. “Als je wilt weten wie het is kun je beter ’s nachts terugkomen”, zegt hij. Dat is wellicht niet meer nodig. Fred van Stop Graffiti laat weten dat iemand hem verteld heeft beelden te hebben van de tagger in actie. Hij heeft ze nog niet gezien, maar is ervan overtuigd dat Dr. Air binnenkort ontmaskerd wordt.
