Artistieke zzp'ers: wie zijn het?

Anoniem Anno Nu is een website waar kunstenaars hun werken kunnen laten liken via Facebook, zonder dat de naam van de kunstenaar bij het werk staat. “Sommige Facebookers komen vaak op de pagina om kunstwerken te beoordelen, anderen doen dat af en toe. Er staan ook een paar werken van mij op de site. Sommige worden helaas niet vaak geliked…”

Waarom ben je deze onderneming begonnen?

“Ik wilde naar de kunstacademie, maar ik wist niet of ik goed genoeg was. Ik was op zoek naar een toegankelijke plaats op internet waar ik feedback op mijn werk kon krijgen. Tot mijn verbazing bestond zoiets nog niet, dus heb ik zelf een onderneming opgericht. Tijdens mijn studie Kunst, Cultuur en Media in Groningen leerde ik bijna niets over ondernemen, maar in mijn familie en omgeving hebben veel mensen een eigen bedrijf.”

Hoe is het om zzp´er te zijn?

“De administratieve kant was in het begin lastig, ik moest er even aan wennen. Het hoort bij het artistiek ondernemerschap, het zou mensen niet moeten belemmeren om zzp’er te worden.”

Wil je in de toekomst als zzp’er blijven werken?

“Ik wil zeker verder in de ondernemerswereld. Als ik op straat loop, zie ik veel mogelijkheden om op een creatieve manier geld te verdienen. Door het bedenken van app’s bijvoorbeeld. Anoniem Anno Nu doe ik buiten de kantooruren, het levert financieel nog niets op. In de toekomst wil dat wel. Ik wil kunstkopers en kunstenaars direct met elkaar in contact gaan brengen. Daar kan ik op een gegeven moment aan gaan verdienen.”

Stichting Creatief Initiatief organiseert kunstprojecten en maakt tentoonstellingen in de openbare ruimte of op een bijzondere locatie in Amsterdam. Momenteel is in de gangen van de Hermitage het werk van acht jonge Vlaamse kunstenaars te bewonderen, geïnspireerd op de tentoonstelling ‘Rubens, Van Dyck & Jordaens’. Het is een van de projecten van de stichting Creatief Initiatief. “Het is een spannend project. Zij zijn beginnende kunstenaars en samen kunnen we onderzoeken hoe je een interessante tentoonstelling opbouwt.”

Waarom ben je deze onderneming begonnen?

“In 2008 wilden twee oud-studiegenoten en ik een kunstproject doen in samenwerking met stadsdelen. Daarvoor moesten we een officiële onderneming oprichten. We werken nu alle drie als zzp’er voor de stichting. Ook wilde ik na mijn opleiding Visual Art and Design Management in Utrecht een portfolio opbouwen. Dat doe ik met projecten voor de stichting. In die opleiding leer je tentoonstellingen maken, maar ook de administratieve kanten van het kunstenaarschap. De artistieke zzp’ers waarmee we samenwerken in onze stichting kan ik daarom ook helpen met de administratie.”

Wil je in de toekomst als zzp’er blijven werken?

“Ik kan nog niet leven van het werk voor de stichting alleen. Daarnaast zal ik moeten blijven werken als galerieassistent, zeker gezien de bezuinigingen in 2013. Waarschijnlijk zal de stichting minder opdrachten krijgen van bijvoorbeeld de stadsdelen. Hun budgetten worden immers ook kleiner. De bezuinigingen zullen zelfstandige beeldende kunstenaars hard treffen. Zij kunnen moeilijker in dienst van een bedrijf werken dan bijvoorbeeld grafisch vormgevers. Het wordt moeilijk om als beginnend beeldend kunstenaar rond te komen wanneer de WWIK vervalt. Hoe meer je naast het kunstenaarschap moet werken, hoe minder tijd je hebt om je verder te ontwikkelen om uiteindelijk helemaal van de kunst te kunnen leven.”

“Ik fotografeer en maak films in opdracht. Voor grote filmklussen stel ik een crew samen van andere freelancers. Fotografieklussen doe ik veelal alleen.”

Waarom ben je deze onderneming begonnen?

“De reden van oprichting van World of Won is de Handelsregisterwet uit 2008 waardoor je verplicht werd een onderneming te gaan voeren. Overigens vind ik ‘onderneming’ een te groot verzamelwoord voor een specifiek beroep. Het is nu, mede door de technologische minirevolutie, voor iedereen mogelijk om creatieve werkzaamheden naast een betaalde baan te hebben. Iedereen met een digitale spiegelreflex is opeens fotograaf, de wildgroei is enorm. Men verliest oog voor vakmanschap en inhoudelijk werk. Hoe weet men tussen al die zzp’ers de vakman te onderscheiden van de hobbyfotograaf die af en toe bijverdient?”

Wil je in de toekomst als zzp’er blijven werken?

“Ik blijf zeker zelfstandig bezig met film en fotografie. Al bekijk ik nu alles wel meer met een ondernemende blik dan vroeger. Als freelancer bouw je bijvoorbeeld geen pensioen op en als fotograaf heb je geen eigen bedrijf met verkoopwaarde, dus moet ik toch op een andere manier mijn oudedagsvoorziening regelen. Mijn uiteindelijke doel is een onderneming beginnen op het gebied van film en fotografie met een verkoopwaarde voor later en voldoende inkomsten voor nu. Dan kan ik eindelijk vrij werk gaan maken.”

Generation YOU brengt creatieve zzp’ers in contact met bedrijven. Zo’n zestig tot tachtig zzp’ers staan er ingeschreven, voornamelijk grafisch ontwerpers en webdesigners.

Waarom ben je deze onderneming begonnen?

“Ik heb Generation YOU opgericht omdat ik zag dat kunstenaars vaak moeite hebben zichzelf te verkopen. Daarnaast willen kopers vaak relatief weinig neerleggen voor een kunstwerk. En zzp’ers doen vaak opdrachten die goed zouden zijn voor hun portfolio, maar waar ze niet altijd voor betaald worden. Als bemiddelingsbureau kunnen we ons harder opstellen om een eerlijke prijs voor hun werk te krijgen. Tijdens mijn studie Business Administration met de richting Ondernemerschap aan de VU werd ik al enigszins voorbereid op het starten van een eigen bedrijf.

Hoe is het om te werken met zzp’ers?

“Artistieke zzp’ers komen in aanraking met veel facetten van het ondernemerschap, maar ze zijn liever vooral met de kunst bezig.

Ik hoor vaak van studenten van de kunstacademie dat ze niet worden opgeleid als ondernemer. Sommigen zien de zakelijke kant in het begin als belemmering. Daar speel ik nu op in door hen te helpen bij onder meer het administratieve werk en bij de promotie.”