Kelderboxen in Amsterdam Oost worden gebruikt voor illegale fietsenhandel. Helers bieden de gestolen fietsen via online advertenties aan. Dat blijkt uit onderzoek van NAP Nieuws. “Het is ontoelaatbaar wat hier gebeurt”, aldus stadsdeelvoorzitter Fatima Elatik. Politie, stadsdeel en woningcorporaties spreken over een gebrek aan communicatie in de aanpak van dit probleem.
AMSTERDAM, 20 januari – De kelderboxen zien er uit als krappe, geïmproviseerde fietsenwinkels. Er hangt gereedschap aan de wanden, fietsonderdelen liggen uitgestald. Tegen de muur staan fietsen, soms wel acht of negen stuks. Het zijn vooral zwarte omafietsen, in uitstekende conditie. De prijs: 40 tot 60 euro. Een rekje voorop kost iets meer. De verkopers zijn vriendelijke mannen van Marokkaanse afkomst. Een testritje op straat is geen probleem.
De verkopers zijn te vinden via Marktplaats. Bij een simpele zoekopdracht naar de goedkoopste omafietsen in Amsterdam, zijn de eerste resultaten deze handelaren. Ze hebben twee of drie advertenties tegelijk online, vaak met dezelfde tekst en vergezeld door een standaardafbeelding. Dezelfde advertenties blijven maanden achtereen staan. Op e-mails reageren ze niet, ook niet op online biedingen, maar je kunt altijd bellen op hun mobiele telefoon.
“Hallo?”
“Goedemiddag, ik bel over uw advertentie op Marktplaats.”
“Welke?”
“De fiets. Heeft u die nog?”
“Kom maar langs, ik heb er wel nog een paar staan.”
De meeste advertenties op Marktplaats leiden naar Amsterdam Oost, naar de buurt rond de Insulindeweg. Het Obiplein, het Ceramplein, de Kramatweg – de zwarte fietshandel vanuit kelderboxen is in die buurt wijdverbreid.
“95 procent van deze fietsen is gestolen”, zegt Ron Commandeur, registercontroleur van de gemeente Amsterdam. Hij is verantwoordelijk voor het opsporen van illegale fietsenhandel in de regio Amsterdam-Amstelland. De meeste fietsen traceert hij online, via sites als Marktplaats en Speurders. Hij ruimt maandelijks zo’n zes kelderboxen in Amsterdam.
Ook de politie houdt advertenties in de gaten. Marco Buis, politiebuurtregisseur van de Indische buurt, heeft het gevoel dat fietsenhandel over het internet de afgelopen jaren is toegenomen. “De verplaatsing van de straat naar het internet maakt het ingewikkeld. Jaarlijks doen we een tiental invallen. Maar er zijn ook andere problemen in de wijk. We zitten niet de hele dag op Marktplaats te kijken”, vertelt hij.
Volgens Buis stelen sommige handelaren de fietsen zelf, maar kopen ze vaak ook van junks en jeugdigen. “Fietsen worden zelfs bij de buren gestolen en om de hoek doorverkocht. Zo extreem is het soms.”
Vanuit de gemeente is Commandeur als enige verantwoordelijk voor de hele regio Amsterdam-Amstelland. “Het is te veel werk voor één controleur. Maar dat is een financiële kwestie: er is geen geld voor.” Er is volgens hem een gebrek aan aandacht voor het probleem bij gemeente en stadsdelen.
Fatima Elatik, stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Oost zegt bezorgd te zijn. “Het is ontoelaatbaar dat dit gebeurt. Dit soort criminele activiteiten zorgt voor gevoelens van onveiligheid in de wijk.” Elatik benadrukt dat niet alleen de handelaren, maar ook de kopers verkeerd bezig zijn. Ze houden de diefstal van fietsen in stand en maken zich schuldig aan heling. “Bewoners vertellen mij dat zij soms bang zijn om misbruik van de kelderboxen te melden bij politie of woningbouwcorporatie.”
De handelaren zijn veelal mannen van middelbare leeftijd. Volgens Commandeur “ontvangt het gros een uitkering, hetzij van de sociale dienst, hetzij van UWV”. Als ze gepakt worden, wordt de uitkeringsinstantie ingelicht. Bij een inval moeten zij hun hele administratie overhandigen. Kunnen ze dat niet, dan maakt hij een proces-verbaal op. In samenwerking met de politie worden de fietsen in beslag genomen en wordt de kelder gestript. “Tot het laatste boutje of moertje, alles gaat mee.”
“Kelderboxen zijn de ideale plek voor zwarte handel”, zegt Elatik. “Er hangen geen camera’s, er komen geen straatcoaches, geen politie. Als stadsdeel kunnen we problemen in de openbare ruimte aanpakken, maar bij inpandige problemen is dat lastig. Ik ga met de woningbouwcorporaties praten over betere veiligheidsmaatregelen in de panden.”
De meeste kelderboxen zijn eigendom van woningbouwcorporaties. Volgens buurtregisseur Buis informeert de politie bij ontruiming regelmatig de betreffende woningbouwcorporatie. Corporatie Eigen Haard zegt tot nu toe één melding van fietsenheling in hun kelderboxen te hebben ontvangen. Woningbouwcorporatie Ymere is niet bekend met het probleem. “We krijgen weleens meldingen van inbraak of een algeheel gevoel van onveiligheid, maar niet van fietsenhandel”, aldus een woordvoerder van Ymere.
De woningbouwcorporaties zeggen dit probleem meteen op de agenda te zetten. De fietsenhandelaar in de kelderbox is zich ondertussen van geen kwaad bewust. Alles is eerlijk gevonden of gekocht, verzekert hij. Niet gestolen. Voor reparaties kun je altijd langskomen. “Wil je er nog een slot bij?”
