Bram Moszkowicz: hardwerkende glamouradvocaat

Bram Moszkowicz houdt van mooie vrouwen. En van auto’s, van het merk Ferrari bijvoorbeeld, of Jaguar. Televisieoptredens ontspannen hem. En de media berichten maar wat graag over de escapades van de advocaat met het golvende, grijze haar en de Italiaanse maatpakken.

Zijn privéleven ligt zo’n beetje op straat en hij lijkt als advocaat betrokken bij bijna iedere misdaadzaak waar media op afkomen. Bram Moszkowicz is misschien wel de bekendste advocaat van Nederland. Nog altijd zijn vele verdachten en misdadigers bereid tussen de 300 en 500 euro per uur te betalen voor zijn rechtsbijstand. Maar is Moszkowicz eigenlijk ook een goede advocaat?

Collega Gerard Spong zegt volmondig ‘ja.’ Hij was zelf de advocaat van Moszkowicz in een kort geding tegen Jort Kelder, maar heeft ook vaak als collega naast hem in de rechtszaal gestaan, zoals in 1994 in het strafproces tegen Patrick Kluivert die (mede) verdacht werd van groepsverkrachting. Spong: “Bram combineert zijn uitstekende oratorische kwaliteiten met een goede kennis van de wet.”

Moszkowicz’s manier van optreden in de rechtszaal is door de jaren heen veranderd, vindt Spong. “Ik kan me nog goed de zaak met de Hakkelaar herinneren. Bram verdedigde hem samen met zijn vader. ‘Meneer de president, het is nog een jonge hond’, zei zijn eigen vader over hem. Dat jonge hondengedrag is er nu wel af. Hij is rustiger geworden. Gerijpter.”

Geboren met een pak aan
Abraham Maarten Moszkowicz werd geboren in 1960 in Maastricht. Hij is de zoon van Max Moszkowicz – een holocaustoverlever– die zich in 1958 in Maastricht vestigde als advocaat en al snel uitgroeide tot de bekendste van Nederland. Bram en zijn broers David, Baruch en Max jr. groeiden op met advocatuur. Alle vier kozen ze voor een studie rechten.

Bram Moszkowicz studeerde aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Hij viel er op als zuiderling, zegt zijn voormalig hoogleraar rechtsfilosofie Hendrik Kaptein. “Het was alsof hij met een pak aan geboren was. Hij was zelden of nooit informeel gekleed. Hij sprak met een andere tongval, dat hoor je nog steeds een beetje. Hij had een andere levensstijl. Meer Bourgondisch. Levendiger.”

Inhoudelijk viel Moszkowicz niet op. “Ik had niet de indruk dat hij enorm slim was”, zegt Kaptein. Hij vraagt zich af of de advocaat net zo succesvol was geworden als hij geen telg uit de advocatendynastie was geweest. “Moszkowicz heeft duidelijk een behoorlijke kruiwagen gehad. Hij had het gespreide bed van het bestaande kantoor voor zich klaarstaan.” De hoogleraar zag niet zondermeer een toekomstig succesvolle advocaat voor zich zitten in de collegebanken. “Moszkowicz was niet het type student dat tijdens een werkgroep veel vragen stelde. Hij werkte wel goed denk ik, maar niet overdreven veel.”

Zelf beaamt de advocaat dit in het boek Recht in de ogen van mr. Abraham Moszkowicz, een boek uit 1998 gebaseerd op interviews met misdaadjournalist John van den Heuvel. “De studie was erg theoretisch”, zegt hij daarin, “ik was er snel van doordrongen dat ik het van de praktijk moest hebben”. Hij streefde er niet naar om cum laude af te studeren. Zevens of soms een zes of een acht vond hij voldoende. Liever volgde hij de rechtszaken van zijn vader. Toen hij in 1984 afstudeerde stond Moszkowicz ‘te popelen’ om zelf  op te treden in de rechtszaal.

Aanvallen met een omweg
“In zijn pleidooien is het de toon die de muziek maakt”, zegt John van den Heuvel nu. “De toon van Bram Moszkowicz is niet hard. Je ziet soms dat advocaten op de man spelen in zaken waar de officier van justitie zwaar onder vuur ligt. Dan hakken ze gelijk op hem in. Moszkowicz zou dat niet snel doen. Die prijst de officier van justitie eerst de hemel in en spreekt over al zijn verdiensten. Het venijn zit hem vervolgens in de staart, dan valt hij alsnog aan. Het is een chiquere manier van aanvallen, met een omweg. Hij probeert een bepaalde mate van beleefdheid in acht te nemen.”

Met resultaat. “Ik weet van rechters dat ze het prettig vinden als Moszkowicz optreedt”, zegt Floris Bannier. Hij is bijzonder hoogleraar advocatuur aan de UvA en voormalig deken van de Amsterdamse Orde van Advocaten. “Zelf heb ik hem nooit zien optreden, maar ik hoor dat hij een goede presentatie geeft. Hij is deskundig en komt terzake. Moszkowicz vertelt geen onzin en houdt een duidelijk verhaal.”

“Af en toe neemt hij wel veel risico’s”, zegt Gerard Spong. “Soms moet je in het getuigenverhoor beslissen: stop, ik ga niet verder met vragen. De kans dat een getuige een onwelgevallig antwoord geeft, wordt dan groter. Bram Moszkowicz is eerder bereid om door te vragen, waar ik zelf zou stoppen. Die beslissingen moet je maken in een fractie van een seconde. Het is moeilijk om in te schatten en blijft riskant. Maar dat betekent niet dat het een slechte eigenschap is. Het is tot nu toe altijd goed gegaan.”

Altijd voorbereid
Moszkowicz bereidt zich altijd goed voor, zegt Spong. “Er zijn legers advocaten die zonder pleitnota verschijnen en gewoon een verhaal ophouden. Hij bereidt dikke, goed doortikte pleitnota’s voor, van meerdere pagina’s. Niet dat de dikte echt iets zegt, maar hij levert wel iets af bij de rechter. Dat is een heel belangrijk punt om kwaliteit te meten.”

Die pleitnota’s zijn nauwgezet voorbereid, vertelt Moszkowicz in het boek van John van den Heuvel. “Aan een grote, complexe zaak werkt ons kantoor in de regel met meerdere advocaten. Ik lees als eerste het dossier, daarna een van mijn medewerkers. Dit heeft als voordeel dat een dubbele controle plaatsvindt. Daarna overleggen we en geef ik de grote lijn van de verdediging aan. (…) Daarna maakt een van de medewerkers een concept-pleitnota, waar ik nog eens met de ‘stofkam’ doorheen ga om vervolgens zelf de definitieve versie van de pleitnota te produceren.”

Curriculum Vitae

Bram Moszkowicz

Geboren op:
26 juni 1960, te Maastricht

Opleiding:
Rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Amsterdam. Afgestudeerd in 1984

Huwelijkse staat:
Tweemaal gescheiden, drie kinderen

Loopbaan:
Sluit zich na zijn studie aan bij de maatschap Moszkowicz.
1993
Betrekt huidige kantoorpand aan Herengracht. Daarvoor huurpand aan Keizersgracht
1996-1998
Verdedigt met zijn vader Johan V., bijnaam De Hakkelaar
1997
Verdedigt Desi Bouterse, Surinaamse oud-legerleider en drugsbaron.
2003
In hoger beroep vrijspraak voor André de Vries, hoofdverdachte van de Enschedese vuurwerkramp.
2005
Televisieprogramma ‘De nieuwe Moszkowicz’
2006-2007
Verdedigt Willem Holleeder
2007
Kort geding met Jort Kelder
2010-2011
Verdedigt politicus Geert Wilders (Oordeel: vrijspraak)

Te veel show, te weinig inhoud
Of een advocaat goed of slecht is, is lastig in cijfers te vatten. Het aantal vrijspraken zegt weinig. Vrijspraak kan te maken hebben met de kwaliteit van de advocaat, maar ook met de aard van de zaak. Is er veel of weinig bewijs tegen de verdachte? En heeft het Openbaar Ministerie fouten gemaakt? In sommige zaken is vrijspraak ook voor de best denkbare advocaat niet haalbaar.
Hoogleraar Kaptein vindt Moszkowicz niet zondermeer een goede advocaat. “Hij legt te veel nadruk op de show en te weinig op de inhoud van de zaak. De kerntaak van de advocaat is het verdedigen van je cliënt. Rondom Moszkowicz is er te veel ruis.”

Ruis. De advocaat is tijdens zijn carrière meerdere keren in opspraak geraakt. Recentelijk nog, vanwege vermoede belastingontduiking. Volgens NRC Handelsblad kreeg de advocaat een boete en een naheffing van de belastingdienst. Anonieme bronnen lieten het dagblad weten dat de advocaat tussen 2003 en 2006 meer dan één miljoen euro belastinggeld zou hebben ontdoken en dat er een onderzoek komt  naar de jaren daarna. Zelf spreekt de advocaat over een ‘zakelijk geschil’ met de belastingdienst.

Zo zijn er meer incidenten. In 1998 werd de advocaat berispt door de Amsterdamse Raad van Discipline, die klachten over advocaten behandelt.
In 2007 ontstond er een conflict tussen Moszkowicz en toenmalig Quote-hoofdredacteur Jort Kelder, die hem  ‘maffiamaatje’ noemde. Volgens Kelder zou Moszkowicz te vriendschappelijke banden hebben met zijn cliënt Holleeder. Het liep uit op een rechtszaak. En dan is er nog het ‘dansje met Bouterse’, dat gefilmd werd tijdens een feestje waar zijn cliënt Desi Bouterse ook aanwezig was. De incidenten leidden tot afkeurend commentaar van confrères en zelfs zijn eigen vader eiste uitleg.

Hoogleraar Floris Bannier vindt Moszkowicz een goede advocaat, maar keurt zijn aanwezigheid in de media af. “Ik vind persoonlijk ijdelheid en tv-belustheid geen goede eigenschap voor een advocaat. Als de advocaat alle aandacht opeist, leidt dat af. Misschien niet heel veel, maar wel een beetje. Of het echt invloed op de zaak heeft kun je niet meten, maar een goede invloed zal het in ieder geval niet hebben. Als de rechter de zaal binnenkomt en hij ziet bekende x dan denkt hij: o, die zag ik gisteren nog op tv. Dan denkt hij dus even niet aan de zaak.”
Volgens Gerard Spong valt dat allemaal wel mee. “De rechters in Nederland zijn professioneel genoeg om zich niet te laten beïnvloeden door het gegeven dat iemand wel of niet in de media verschijnt. En in 90 procent van de gevallen komen de media naar hem toe. Het overkomt hem. En hij gaat het niet uit de weg.”

Glamouradvocaat?
De media springen ook vaak in op het privéleven van Moszkowicz. Soms ongewild, zoals de media-aandacht voor zijn relatie met voormalig NOS-nieuwslezeres Eva Jinek, soms gewild. Want Moszkowicz zoekt ook vaak zelf de media op. Hij is panellid bij RTL-boulevard, werkte mee aan tv-programma’s zoals College Tour, Zomergasten en een programma op Radio 538 en brengt binnenkort een boek uit, door de uitgever omschreven als ‘een kijkje achter de schermen van de beste strafpleiter van Nederland’. In 2007 had hij zijn eigen talentenjacht voor jonge advocaten. De hoofdprijs was een tweejarig contract voor het kantoor van Moszkowicz. Met de winnares heeft hij daarna een relatie gehad.

John van den Heuvel roemt de publicitaire vaardigheden van Moszkowicz. Hij benadert de advocaat geregeld met het verzoek het verhaal van een cliënt in de Telegraaf te vertellen. Voor de berichtgeving over zijn cliënten houdt Moszkowicz altijd de controle. Gaat het niet zoals hij het wil, dan kan de journalist een boze advocaat verwachten. “Ik weet nog dat ik een verhaal had gemaakt over Bouterse. Daarna heb ik drie kwartier met Moszkowicz aan de telefoon gehangen. Het is niet zo dat we schelden maar het zijn niet de meest plezierige telefoontjes. Je moet echt alle zeilen bijzetten om hem van repliek te dienen. Ik ben uiteindelijk onafhankelijk in mijn keuzes. Dan is hij een week boos. Daarna trekt hij wel weer bij.

“Er is een misplaatst beeld ontstaan van Moszkowicz als glamouradvocaat, benadrukken Spong en Van den Heuvel. “Er wordt altijd een beeld van hem geschetst als advocaat die zijn kantoorgenoten de kastanjes uit het vuur laat halen terwijl hijzelf van lunch naar première gaat”, zegt Van den Heuvel. “Dat is echt niet aan de orde. Hij is een keiharde werker die wel tussen de 60 en 80 uur per week werkt. Hij houdt van mooie dingen, mooie auto’s en mooie vrouwen.” Spong: “En daar is niets mis mee.”