Amsterdam wil een grote, aantrekkelijke en concurrerende metropool worden. Om deze ambitie te bereiken, maakte de gemeente een groots plan: de Structuurvisie Amsterdam 2040.
Amsterdam 15 feb. – Nog bijna dertig jaar heeft de stad de tijd, voor de zelfopgelegde deadline van 2040. Dan moet Amsterdam, met name op economisch terrein, beter concurreren met andere metropolen. Niet met ‘eredivisie steden’ als Parijs, London of New York, maar met de zogeheten second city’s als Kopenhagen, Hamburg en Milaan. “Internationale bedrijven moeten zich in Amsterdam willen vestigen en hun werknemers moeten graag in deze stad willen wonen”, aldus Eric van der Kooij, van de Dienst Ruimtelijke Ordening (DRO) van de gemeente Amsterdam.
Deze ambitie en plannen hiervoor staan in de Structuurvisie Amsterdam 2040: Economisch Sterk en Duurzaam. Wethouder Van Poelgeest (Ruimtelijke Ordening, GroenLinks) presenteerde trots het ruim driehonderd pagina’s tellende conceptplan afgelopen november. Meteen kwamen er vragen en kritiek over de gevolgen van de visie voor het bedrijfsleven. De behandeling van de Structuurvisie in de Amsterdamse gemeenteraad is daarom twee maanden uitgesteld, tot morgen, woensdag 16 februari.
Wolkenkrabbers
Amsterdam is het financiële centrum van Nederland, met als symbool de wolkenkrabbers op de Zuidas. Dat wil de hoofdstad ook blijven. Door de financiële crisis en de toenemende internationale concurrentie tussen steden, denken bedrijven inmiddels wel twee keer na voor ze zich ergens vestigen. Pieter Tordoir, planoloog en econoom aan de Universiteit van Amsterdam, vindt de ambitie van Amsterdamse stadsbestuur daarom te mager. Hij vindt dat Amsterdam wel degelijk kan concurreren met metropolen als London en Parijs. “Amsterdam hangt sterk samen met London. Er gaan tientallen vluchten per dag tussen de twee steden. Amsterdam is ook goedkoper voor veel bedrijven, vanwege de lagere grondprijzen en de belastingen voordelen. Dit terwijl het voorzieningenniveau vergelijkbaar is.”
Volgens Tordoir is Amsterdam ook erg sterk in de financiële dienstverlening. “Hoofdkantoren van internationale adviesbureaus als Price Waterhouse Coopers, Delloyd en KPMG die zich hier vestigen, zijn daar het bewijs van.” Daarnaast fungeert Amsterdam, veel meer dan Londen of Parijs, als knooppunt op de intercontinentale handelsmarkt vanwege de doorvoer van producten. “De lijst is eindeloos. Het gemeente bestuur zou zich beter moeten laten adviseren door economen.”
Volgens Tordoir gaat de Structuurvisie gebukt onder een gebrek aan economische onderbouwing. Het belangrijkste voorbeeld is het Westelijke havengebied waar de gemeente veel huizen wil bouwen. Dit om aan het streefgetal van ten minste zeventigduizend extra woningen in Amsterdam te komen. De bedrijven die nu in het Westelijk havengebied zitten moeten daarvoor wijken. “Het gaat hier om 600 hectare bedrijventerrein met honderden bedrijven. Hen wordt geen alternatieve locatie geboden. Dat gaat de gemeente goudgeld kosten. Het verplaatsen alleen al zou driekwart miljard euro kosten. Ik begrijp de logica van het plan niet om Amsterdam economisch sterker te maken.”
Ook de Kamer van Koophandel Amsterdam is het met deze kritiek eens. Deze tekende, namens het bedrijfsleven, al eerder bezwaar aan tegen het plan.
Grote, pakkende ideeën
Sinds 2007 woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden. In 2050 zal dit oplopen tot zeventig procent. Deze waarschuwing klinkt regelmatig aan stadsbesturen. Amsterdam wil hier op inspelen, door jaarlijks ten minste drieëntwintighonderd extra woningen te bouwen. Binnen de ring moet er daarom in de toekomst minder autoverkeer rijden, omdat het centrum zich zal uitstrekken. De huizen moeten vooral gebouwd worden buiten de ring en richting Almere, door middel van Ijburg 2. “Amsterdam en Almere moeten naar elkaar toegroeien. Het ideaal is dat de stadsgrenzen op een gegeven moment vervagen”, zegt Van der Kooij van DRO, die projectleider is van het samenwerkingsverband Metropoolregio Amsterdam. Hierin werken gemeenten rondom Amsterdam, van Zandvoort tot Lelystad, samen.
Roel van Herpt, adviseur cultuur en stedelijke ontwikkeling van Amsterdams adviesbureau LAgroup, vindt dit een slecht idee. “We moeten stoppen vinexwijken te bouwen, juist voor de aantrekkelijkheid van de stad. Er zijn in Amsterdam genoeg plekken waar nog gebouwd kan worden. Denk aan de Wibautstraat en de vele lege kantoorgebouwen, 1,3 miljoen m2, die door bedrijven niet goed genoeg worden bevonden.” Volgens Van Herpt mist het plan van de gemeente een grote visie. “Grote, pakkende ideeën die andere metropolen wel hebben, staan er niet in. Parijs heeft een fietsenplan, de Vélib, en Londen en Stockholm de congestion tax (tolheffing in de stad, red.). Wij hebben niet eens een goede fietsroute van Amsterdam-Oost naar Amsterdam-West, of een metrolijn die kant op.”
Volgens Van der Kooij van DRO besteedt Amsterdam weldegelijk veel aandacht aan de infrastructuur en de bereikbaarheid van de stad. “Amsterdam wil minder autoverkeer binnen de ring. Daarom is het belangrijk dat we investeren in de Noord-Zuidlijn en dat deze metro in de toekomst doorgetrokken wordt naar Amstelveen, voor als de Zuidas groeit”, aldus Van der Kooij.
De Structuurvisie lijkt met de vele kritiek een zware klus te worden voor wethouder Van Poelgeest. Coalitiepartner en VVD’er Daniel van der Ree laat weten in ieder geval tien wijzigingen in te zullen dienen. Ook de PvdA, de grootste coalitiepartner, laat op haar website weten wijzigingsvoorstellen in te zullen dienen.
