Ajax domineerde vroeger het Europese voetbal. Maar de afgelopen vijftien jaar waren weinig succesvol. Zien buitenlandse voetbalkenners Ajax nog als topclub?
Amsterdam, 15 feb- Ajax heeft een roemruchte geschiedenis. Begin jaren zeventig vonden de godenzonen het totaalvoetbal uit – een tactiek waarbij spelers voortdurend van positie wisselen – dat het Nederlands elftal van 1974 wereldberoemd maakte. Het Ajax van Johan Cruijff was in Europa onverslaanbaar en veroverde vanaf 1971 driemaal achtereen de Europacup I, de huidige Champions League. Recenter, in 1995, won ook het elftal van trainer Louis van Gaal bijna alles wat er te winnen viel. Alleen Real Madrid, AC Milan en Liverpool wonnen de Champions League, het belangrijkste Europese voetbaltoernooi, vaker dan Ajax.
Vanaf seizoen 1996-1997 ging het bergafwaarts met de club. Landskampioen werd het nog maar drie keer, voor het laatst in 2004. Europees slaagde Ajax er vanaf 2006 lange tijd niet in zich voor de Champions League te plaatsen. Toen dat afgelopen seizoen wel lukte, won Real Madrid twee keer met overmacht. Het gat tussen Ajax en de wereldtop lijkt groot geworden.
Zien voetbalsupporters Ajax na die vijftien magere jaren nog wel als topclub? Het beeld van buitenlandse voetbalkenners in zes vragen.
Is Ajax nog een echte topclub?
In België wel, zegt Fréderick van Rapenbusch, bestuurslid van de fanclub van het Belgische Club Brugge. “Ajax is een club met geschiedenis. De historische beelden van Van Gaal bij het winnen van de Champions League lijken als van gisteren. Een verleden met een erelijst als die van Ajax kun je niet in enkele jaren uitwissen.”
Dus Ajax is een topclub op basis van het verleden?
Van Rapenbusch: “Europees hebben Nederlandse ploegen inderdaad nog maar een kleine rol van betekenis.”
Sportief gezien is Ajax geen grote club meer, zegt ook Cédric Pichereau. In 2000 richtte hij de Franse Ajaxfansite ajaxenfrance.com op. “Maar door de Ajaxgeschiedenis wordt Ajax hier gezien als een grotere club dan iedere Franse club. Dat terwijl ze tegenwoordig nauwelijks beter zijn dan Auxerre. De grote Franse ploegen, Marseille en Lyon, zijn veel beter.”
PSV en FC Twente zijn de laatste jaren in Nederland succesvoller dan Ajax. Worden die teams gezien als beter dan Ajax?
“Nee, Ajax heeft toch wel de grootste naam. FC Twente doet het goed en heeft een Belgische trainer, maar is nog onbekend en onbemind in België”, zegt Van Rapenbusch. Volgens Gavin Silvey, voorzitter van de fanclub van het Engelse Arsenal, moet FC Twente zich nog bewijzen. “En PSV heeft een minder rijke geschiedenis, dus hier wordt Ajax nog wel als groter gezien.”
Alessandra Bocci van de Italiaanse sportkrant La Gazzetta dello Sport meent dat die resultaten in de eredivisie helemaal niet uitmaken. “De eredivisie is zo’n kleine competitie, daar is te weinig geld. We weten allemaal dat Ajax niet mee kan komen op het allerhoogste niveau, maar dat kan geen enkel team uit die competitie.”
Het ligt aan de eredivisie?
“Het is een kwestie van geld”, zegt Bocci. “Als je niet enorme hoeveelheden kan uitgeven, kun je niet opboksen tegen de Engelse, Spaanse en Italiaanse competities. Ajax niet, en andere clubs ook niet.” Gavin Silvey is het daarmee eens: “De Nederlandse ploegen zijn niet rijk. Daardoor zijn ze niet aantrekkelijk voor buitenlandse sterspelers.”
Maar dit is juist de reden dat Ajax in het buitenland zo gewaardeerd wordt, meent Silvey. Zonder buitenlandse sterren, moeten de clubs de spelers zelf opleiden. “Ajax doet dat heel goed met zijn jeugdopleiding.”
De jeugdopleiding van Ajax is inderdaad belangrijk. Wesley Sneijder (Internazionale) en Rafael van der Vaart (Tottenham Hotspurs) zijn voorbeelden van voormalige Ajacieden die nu sterspelers van hun clubs zijn. Hoe kijkt men in het buitenland aan tegen de jeugdopleiding van Ajax?
Iedereen is het er over eens: Ajax’ jeugdopleiding is fantastisch. Daar moet Ajax het tegenwoordig van hebben.
Vooral Casals Toni, directeur van het Spaanse voetbaltijdschrift Don Balón, is enthousiast over de Ajaxjeugd. “Ajax is een ware fabriek van talentvolle spelers die wereldwijd kunnen slagen. Je ziet bijvoorbeeld dat ze zich bij Barcelona identificeren met de Ajaxschool. Let wel: Barcalona is zonder twijfel het team dat het beste voetbal speelt.”
Ajax is dus nog vooral een grote naam met een goede jeugdopleiding. Europees succes verwacht niemand meer. Ziet Ajax dat zelf ook zo?
De Ajaxdirectie stelde in 2006 nog een beleidsplan op, waarin het zich tot doel stelde tot de beste zestien clubs van Europa te horen.
In 2008 concludeerde een interne onderzoekscommissie onder leiding van de huidige voorzitter Uri Coronel dat de verwachtingen realistischer moesten zijn. Of dat betekent dat Ajax zich in het beeld van de buitenlandse voetbalkenners herkent, blijft gissen: Ajax weigerde op dit artikel te reageren.