Driekwart van de Amsterdamse homo’s vindt dat de bijnaam ‘Gay Capital of the World’ niet meer bij de stad past, blijkt uit cijfers van de Dienst Onderzoek en Statistiek. Ook andere Europese steden met een grote homogemeenschap, zoals Berlijn en Londen, zien Amsterdam niet meer als Gay Capital.
Amsterdam, 15 feb – Amsterdam stond jarenlang, wereldwijd bekend als ‘homohoofdstad’, Gay Capital. De hoofdstad was vooral in de jaren negentig een voorloper en trendsetter op het gebied van acceptatie en tolerantie van de homogemeenschap. Zo werd het eerste homomonument ter wereld in 1987 in Amsterdam neergezet en in 2001 vond het eerste homohuwelijk hier plaats.
Maar de afgelopen jaren lijkt Amsterdam deze voorsprong te zijn verloren. Een groot aantal kroegen en clubs in de homo-uitgaansgebieden, zoals de Regulierdwarsstraat en Warmoesstraat, zijn het afgelopen jaar gesloten. Daarnaast is het aantal homogerelateerde incidenten, van belediging tot geweldpleging, tegen homoseksuelen toegenomen. Tussen 2007 en 2009 steeg het aantal meldingen met ruim 58 procent, blijkt uit cijfers van de politie Amsterdam-Amstelland.
De gemeente in actie
In 2009 kwam de gemeente Amsterdam daarom met de nota Actieprogramma Amsterdam Gay Capital 2009-2011. Door onder meer een ‘intensievere’ aanpak van homogerelateerde discriminatie, moest Amsterdam haar imago als tolerante homohoofdstad zowel nationaal als internationaal versterken. Maar volgens VVD-raadslid en ex-voorzitter COC Nederland Frank van Dalen is dit plan voornamelijk gericht op veiligheid en welzijn. “Daarmee creëer je nog geen Gay Capital’. Je moet je ook richten op de versterking van de ondernemende en economische kant.”
Samen met de PvdA kwam de VVD daarom op 13 januari dit jaar met het voorstel ‘Amsterdam World Leading Gay Capital’. In het voorstel van initiatiefnemer Van Dalen staan vooral de homo-evenementen en horeca centraal. Daarnaast wil hij onder meer dat het hoofdkantoor van de internationale ondernemersorganisatie ‘Gay & Lesbian Chamber of Commerce’ zich in Amsterdam vestigt.Van Dalen: “Met het binnenhalen van zo’n fenomeen in het roze bedrijfsleven kun je de claim van wereldwijde ‘homohoofdstad’ weer gaan waarmaken.”
Geen ‘vunzige fetisjen’ meer
Amsterdam beleefde haar hoogtijdagen als homohoofdstad rond de jaren negentig, vertelt Robert Kastl, voorzitter Gaypride Berlin. “Daarna is de homoscene in Amsterdam steeds kleiner geworden, en belangrijker nog: minder divers.” Patrick Williams, vicevoorzitter van London Pride, onderkent dit. “Amsterdam wordt nu links en rechts ingehaald door andere Europese steden die meer diversiteit bieden en meer evenementen organiseren. Zoals de jaarlijkse ‘Black Pride’ in London, die zich speciaal richt op de negroïde homogemeenschap.”
Beiden zien Amsterdam niet langer als Gay Capital. Net als de hoofdstad van een land een gevarieerde sociale, politieke en etnische diversiteit kent, moet een Gay Capital ook aantrekkelijk zijn voor alle verschillende ‘vertakkingen’ binnen de GLBT (Homoseksuele, Lesbische, Biseksuele en Transgender) gemeenschap. “Alles variërend van een ‘chique levensstijl tot vunzige fetisjen’,” aldus Kastl. Dit is niet langer zo in Amsterdam, vindt zowel hij als Williams.
Gebrekkige gaymarketing
Naast het gebrek aan diversiteit heeft Amsterdam volgens Kastl en Williams het imago van Gay Capital niet actief gepromoot in het buitenland. Het is volgens Williams belangrijk dat een Gay Capital zich ook naar buiten richt. “Maar dat is precies wat Amsterdam niet doet: internationaal zichtbaar maken het hart van de homogemeenschap te zijn. Daarom zie ik Amsterdam niet meer als een trendsetter. Dat zijn nu steden als London, Barcelona, Madrid en Berlijn, waar meer diverse evenementen plaatsvinden.”
Herman ter Balkt van het Amsterdam Toerisme en Congres Bureau (ATCB) is het er niet mee eens dat ‘Gay Amsterdam’ naar binnen gekeerd zou zijn. “We doen wel degelijk aan internationale promotie van Amsterdam als Gay Capital. Meerdere malen per jaar versturen we een Gay Nieuwsbrief naar de internationale homomedia en nodigen journalisten van deze media uit om naar Amsterdam te komen.”
Maar volgens Ter Balkt gaat het uiteindelijk om slechts een kleine, specifieke groep. Uit onderzoek van het ATCB in 2008 bleek slechts 2,5 procent van de toeristen aan Amsterdam ‘homoseksuele toeristen’ te zijn. “Deze doelgroep is dan ook niet onze eerste prioriteit.” Dit terwijl uit een ander onderzoek van ATCB is gebleken dat homoseksuele toeristen gemiddeld 30 procent meer uitgeven dan andere toeristen. Ter Balkt: “Maar dat is nog steeds niet meer dan zes procent van de totale omzet in de toeristenbranche.”
‘Wet van de remmende voorsprong’
Het aantal homoseksuele toeristen dat Amsterdam aandeed is de afgelopen jaren gedaald, vertelt Hans Verhoeven van het Amsterdamse Gay Tourist Information Center. De wet van de remmende voorsprong lijkt hier te gelden: volgens Verhoeven is Amsterdam niet minder aantrekkelijk geworden voor toeristen, ‘maar is er nu voor homotoeristen een groter palet aan keuzes van steden waar ze heen kunnen gaan’.
Zo is een stad als Berlijn volgens Robert Flos, woordvoerder diversiteit VVD Amsterdam, een concurrent geworden voor Amsterdam als Gay Capital. “Als het homogeweld in Amsterdam aanhoudt, wordt het tolerante imago, waardoor veel homotoeristen voor onze stad kiezen, bedreigd. Een stad als Berlijn, die meer biedt en meer lijkt te bruisen, kan dan het imago van Amsterdam als Gay Capital in de toekomst gaan overnemen.”
Na aanleiding van dit artikel heeft NAP enkele vragen gesteld aan verantwoordelijk wethouder Carolien Gehrels (Toerisme en Cultuur, PvdA).
Uit onderzoek van het ATCB is gebleken dat homotoeristen 30 procent meer besteden dan andere toeristen. Toch richt de gemeente, via Iamsterdam en het ATCB, zich in haar reclamecampagnes niet in het bijzonder op de internationale homogemeenschap. In 2009 is dit kritiekpunt al verwerkt in het actieplan ‘Amsterdam Gay Capital 2009-2011’, maar sindsdien is er weinig gebeurd.
`Het college van B en W, de gemeenteraad, horecaondernemers en homo-organisaties werken momenteel achter de schermen hard om van Amsterdam een aantrekkelijke homohoofdstad te maken. Dit is nu nog niet goed genoeg. Het uitgaansleven speelt hierin bijvoorbeeld een belangrijke rol: dat moet weer meer gaan leven en kan Amsterdam zodoende beter op de kaart zetten. Dit is in eerste instantie aan ondernemers. Maar wij kunnen als gemeente een handje helpen, door partijen bij elkaar te brengen en te laten merken dat de homoscene belangrijk is voor Amsterdam. Het is dan ook een goede ontwikkeling dat enkele bekende homokroegen in de Regulierdwarsstraat (de ARC en de Soho, red.) binnenkort weer hun deuren openen.´
Internationale homo-organisaties in Londen en Berlijn zeggen unaniem dat Amsterdam als Gay Capital te veel naar binnen is gekeerd en zich sterker naar buiten moet profileren.
`Iedereen moet zich in Amsterdam veilig en thuis kunnen voelen. Of het nu gaat om mensen die hier wonen of mensen die de stad bezoeken. Dat blijft de belangrijkste reden om in deze stad te blijven werken aan een levendige homogemeenschap. Maar natuurlijk kan het ATCB inspelen op specifieke behoeften van homotoerisme en is het goed wanneer Amsterdam zich profileert als een plek die ook voor homo’s aantrekkelijk is om te bezoeken.´