Allochtone lesbiennes zijn nauwelijks in beeld, waardoor de indruk zou kunnen ontstaan dat ze er niet zijn. Niets is minder waar. Non-profit organisatie ACB Kenniscentrum organiseerde daarom een bijeenkomst voor hulpverleners en experts.
Amsterdam, 26 jan – “Zullen we dan maar tot uiterlijk kwart over vijf wachten? De dames van de politie zouden ook nog komen”, zegt Warner Hemmes, organisator van de bijeenkomst. Er zijn nog maar vier genodigden aanwezig in de kleine kantoorruimte. Op het bureau liggen dikke boeken over oosterse kunst, aan de muur prijken Arabische aardewerken borden. “Ik wilde ook Marokkaanse hapjes kopen, maar dat hadden ze helaas niet”, verontschuldigt Hemmes zich. Hij wijst naar grote schalen met Turkse snacks, broodjes gevuld met feta en spinazie, die op de vergadertafel liggen. Nog zes deelnemers komen binnen, niemand is van de politie.
Taboe
Hoeveel allochtone homoseksuelen er in Nederland zijn, is volgens Juul van Hoof van maatschappelijk adviesbureau Movisie moeilijk te zeggen. Onderzoek naar deze groep is lastig. “Allochtonen zullen meestal niet toegeven homoseksueel te zijn, omdat ze het vaak niet eens tegenover zichzelf hebben erkend. Maar cijfers die de WHO (World Health Organization, red.) en de Nederlandse overheid hanteren, stellen dat tussen zes en acht procent van de wereldbevolking homoseksuele gevoelens heeft.”
De ‘Hollandse aanpak’ van het publiekelijk uit de kast komen werkt volgens Van Hoof niet bij allochtone lesbiennes. “Gelukkig beseffen mensen dit steeds vaker.” Van Hoof deed onderzoek naar het onderwerp voor onder andere het Sociaal Cultureel Planbureau. Zelf is zij ook lesbisch. “Een coming out, waarin je van de daken schreeuwt dat je lesbisch bent om vervolgens meteen op een bootje tijdens de Gay Parade te gaan staan feesten, is voor allochtonen geen optie”, aldus Van Hoof. De prijs is namelijk te hoog. Als vrouwen dat wel doen, lopen zij het gevaar slachtoffer te worden van eergerelateerd geweld of verstoting door hun familie. “Seksualiteit is al een taboe, laat staan homoseksualiteit”, vult de Hindoestaanse Shanta Bhikharie aan. Zij is zelf niet lesbisch, maar is samen met haar aanwezige collega Carmen Rapersad wel erg begaan met de doelgroep in Amsterdam Zuidoost vanuit hun eigen welzijnstichting SaVo.
“Allochtone lesbiennes lijken bij hulpverleners langzamerhand vaker op de agenda te staan”, aldus Hemmes. Het ACB Kenniscentrum voor emancipatie en participatie (voorheen Amsterdam Centrum Buitenlanders) besteedde vorig jaar in de nota In de Kast, Uit de Kast aandacht aan het onderwerp. Maar ook andere organisaties, zoals Stichting Secret Garden en Emancipatiebureau Amsterdam brachten er nota´s over uit. En in december kwam Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam met een zogenoemde roze uitgave uit van het Marokkaanse vrouwentijdschrift Chebba. In dit themanummer stond homoseksualiteit centraal.
Dubbelleven
“Ik ben een homorechtenactiviste en ambassadeur van stichting Malaica”, stelt de Hindoestaanse Anita Chedi zich voor. Ze vertrok uit Suriname omdat haar homoseksuele geaardheid daar niet werd geaccepteerd. Chedi komt inmiddels vol trots uit voor haar geaardheid en ziet zich zichzelf als een rolmodel. “Ik ga het binnenkort zelfs vertellen aan de president van Suriname!” Maar Chedi lijkt de uitzondering.
Volgens Van Hoof kiezen allochtone meisjes en vrouwen die zich bewust zijn van hun homoseksualiteit vaak voor geheimhouding of een dubbelleven. In het laatste geval trouwen de vrouwen vaak en ontmoeten ze andere vrouwen in de eigen vriendenkring. “Gewoon overdag als de kinderen naar school gaan bijvoorbeeld. Onder het mom van ontbijtjes of kookles organiseren dit soort groepen ontmoetingen tussen allochtone vrouwen om over het onderwerp te praten.” Hoe weten allochtone lesbiennes die niet voor een coming out kiezen en ook niet de bijbehorende levensstijl hebben dan of iemand in hun omgeving ook lesbisch is? “De meeste mensen hebben daarvoor wel een gaydar, die voelen dat wel aan”, zegt Van Hoof lachend.
Hier wil de Hollandse Lucy ten Vregelaar van stichting La Femme uit Hoorn meer over weten. Zij organiseert regelmatig vrouwenfeesten, maar daar komen geen allochtone lesbiennes op af. “Zuster, je moet ook echt iets doen aan die blanke jaren zestig muziek. Geef het feest een leuk Marokkaans of Turks tintje!” roept Anita Chedi. “Toen ik er een keer was kon ik echt niet dansen op die witte muziek daar. Draai ook eens wat zwarte muziek.” Lachend: “We gaan wel een keertje praten, dan zal ik je genoeg tips geven.”
Do’s and Don’ts
Organisator Warner Hemmes wil tot slot kort samenvatten wat de do’s and don’ts zijn als het gaat om allochtone lesbiennes. De aanwezigen zijn het erover eens dat deze vrouwen zich veilig moeten voelen. Ze moeten meer mogelijkheden hebben om hulp te zoeken en over hun situatie te praten. Iedereen is het er ook over eens dat de Hollandse aanpak van een publieke coming out niet werkt. Maar hoe groot is dat risico op eergerelateerd geweld of verstoting eigenlijk? Hemmes: “Toch jammer dat de dames van de politie niet zijn gekomen om ons hierover voor te lichten.”