Het opkomstpercentage voor de Provinciale Statenverkiezingen daalt al jaren en bijna niemand weet waarom stemmen belangrijk is. Nieuw Amsterdams Peil schrijft elke woensdag, tot aan de Provinciale Statenverkiezingen op 2 maart, over deze ‘onzichtbare’ bestuurslaag. Deze week: hoe doe je mee als politieke partij? De Kiesraad legt uit.
Op 2 maart 2011 vinden de Provinciale Statenverkiezingen plaats. Copyright: PiraatNijmegen via Flickr.com
Amsterdam, 19 jan- Een stressvolle dag, gisteren bij de drie hoofdstembureau’s van Noord-Holland. Alle politieke partijen die willen meedoen met de verkiezingen hebben daar voor drie uur ’s middags hun kandidatenlijst ingeleverd. Zijn de partijen te laat of dit helemaal vergeten, kunnen ze niet meedoen.
De Kiesraad is het centrale stembureau voor de landelijke verkiezingen en het centrale informatiepunt voor 2 maart. Woordvoerder Heleen Hörmann legt uit: “Vandaag is een belangrijke dag, alle partijen regelen dat goed. Er zijn vaak zelfs reservepersonen geregeld die de lijst kunnen inleveren mocht er iemand ziek zijn.” Waarom is er eigenlijk maar één dag gereserveerd voor het inleveren van de kandidatenlijsten? “Goede vraag, ik zou het niet weten. Dat is ooit zo vastgelegd in de Kieswet.”
Op de kandidatenlijsten staat wie er namens de partij meedoen, en in welke volgorde ze staan. Hörmann: “Als er een naam op de lijst staat, dan moet die persoon het er ook wel mee eens zijn dat die op de kieslijst staat.” Daarom leveren alle personen op de lijst zowel een kopietje van hun paspoort in als een instemmingsverklaring.
Nieuwe partijen
Inmiddels zijn de lijsten dus bekend. In Noord-Holland doen vooral de landelijke partijen mee die altijd al meededen aan de Provinciale Statenverkiezingen. Ook staan er twee partijen die beide al een keer hebben meegedaan met de verkiezingen in Noord-Holland, De Groenen en de Ouderenpartij Noord-Holland. En twee gloednieuwe partijen voor de Provinciale Staten: 50PLUS en de PVV.
Om als nieuwe politieke partij mee te doen aan de verkiezingen moet je een aantal procedures doorlopen: je naam registreren bij het centraal stembureau van de provincie in Haarlem, per kieskring (dat is de provincie of een deel van de provincie) minimaal 30 mensen vinden die je partij willen steunen én 1.125 euro betalen voor het inleveren van de kandidatenlijst. De procedure is niet voor alle partijen identiek. Partijen die landelijk al meededen met andere verkiezingen (zoals de PVV) hoeven bijvoorbeeld hun naam niet meer apart te registreren.
Bij de nieuwe partijen lijkt alles tot nu toe vloeiend te verlopen. Op de website van de PVV schrijft partijleider Wilders dat ‘de PVV in de meeste kieskringen minstens zestig handtekeningen inleverde.’ Ook bij 50PLUS bleken de 30 handtekeningen makkelijk gevonden. Kees de Lange, lijsttrekker van 50PLUS Noord-Holland: “We hebben maar ruim gemikt, ver boven de 30 verplichte stemmen. Er wordt namelijk heel formeel naar gekeken.”
Foutjes
Toch worden er wel eens foutjes gemaakt bij het inleveren van de lijst. Hörmann: “Vaak zit het op het niveau van kleinigheidjes, dan zit er bijvoorbeeld van een persoon geen instemmingsverklaring bij.” Bij 50PLUS was dat het geval, drie instemmingverklaringen ontbraken door problemen met de post. Als het na drie dagen nog niet in orde is, wordt de persoon van de lijst geschrapt. De Lange: “Maar nu is alles binnen, dus we trekken het voor vrijdag recht. Ik maak me er geen zorgen over.” Of er ook wel eens een hele partij uitgesloten wordt van deelname door te veel fouten vindt Hörmann ‘tamelijk onwaarschijnlijk’. “Het is zo’n belangrijk iets, dan zorg je als partij dat je je spulletjes op orde hebt.”
Vrijdag om vier uur wordt officieel bekend gemaakt of de kandidaten op de lijst zijn goedgekeurd. Dan kan de campagne eigenlijk pas écht beginnen.