Zwerfjongeren die naar je toekomen om je kapotte fiets te repareren. Een groep studenten leek het een mooi idee. Maar het voor elkaar krijgen blijkt lastig, vertelt projectleider Ewout Urbach.
- Dakloze is niet echt dakloos Waarom een dakloze jongere aan werk helpen, in plaats van aan onderdak? “Een zwerfjongere, officieel een dakloze, heeft vaak wel een dak boven het hoofd”, legt Urbach uit. “Een periode in de opvang, dan weer bij een tante. Eigenlijk is hij meer thuisloos. Omdat de meeste zwerfjongerenprojecten zich al op onderdak richtten, wilden wij werkervaring en discipline bieden.”
Amsterdam, 12 jan – Stel, je fietst naar je werk. Vlak voordat je er bent, krijg je een lekke band. Omkeren is zonde, dus je loopt het laatste stuk. Wat doe je met je kapotte fiets? Je belt Fietsforce en terwijl jij aan het werk bent, wordt je fiets gemaakt.
Ewout Urbach (25) leidt het Fietsforce-project, ‘de wegenwachtservice voor de fiets’, zoals hij het zelf noemt. Het idee is simpel: zo’n tien Amsterdamse zwerfjongeren worden opgeleid tot fietsenmaker en rijden met kratfietsen en –scooters naar de klant toe om hun fiets te maken. Zo krijgen de zwerfjongeren meer kans op de arbeidsmarkt, en heeft de klant het gemak dat de fietsenmaker naar hem toekomt.
Opvangtehuizen
“Het idee voor Fietsforce is in oktober 2009 ontstaan”, vertelt Urbach. Samen met zes andere studenten van de Universiteit van Amsterdam is hij sindsdien bezig het project van de grond te krijgen.
Het eerste probleem diende zich al vrij snel aan. “We hadden alles uitgezocht: hoe het zit met verzekeringen, hoe je jongeren kunt aannemen, we hadden een begroting gemaakt. Alleen, waar haal je de dakloze jongere vandaan?” Opvangtehuizen waren een logische optie. “Jongeren mogen daar wonen omdat ze een uitkering hebben bij DWI (Dienst Werk en Inkomen van de gemeente Amsterdam, red.). Maar als wij ze zouden aannemen, dan zou hun uitkering ophouden, want wij geven ze salaris. En dan mogen ze dus niet meer in dat opvangtehuis wonen.”
Samenwerking met DWI was dus geboden om de uitkeringen te behouden. DWI was enthousiast, maar had een aantal opmerkingen. “Heel concrete dingen, er moest bijvoorbeeld een bedrijfsleider komen. Top, dacht ik, dit soort dingen fixen we wel.” Maar de dienst kwam steeds met nieuwe eisen. Eigenlijk was DWI te huiverig om met een studentenorganisatie samen te werken, oordeelt Urbach nu. “Ze wilden er heel erg zeker van zijn dat er geen misbruik zou worden gemaakt van de jongeren en van het geld dat ze erin zouden steken.”
Zes maanden lang probeerden Urbach en zijn team tot overeenstemming te komen met DWI. Vooral ook omdat Start Foundation, een belangrijke geldschieter, erop aandrong dat alles op alles werd gezet om met DWI samen te werken. Die zes maanden waren veel te lang, meent Urbach nu. “Het was alsof we een voetbalwedstrijd speelden waarbij de tegenstander tijdens de wedstrijd de regels steeds mocht aanpassen. Ik heb een paar keer op het punt gestaan mijn gesprekspartner van DWI over de tafel heen te trekken. Aan de andere kant: vanuit DWI gezien begrijp ik het wel, het is een gok om met studenten samen te werken.”
Pantar als partner
Dus werd er een nieuwe samenwerkingspartner gezocht: re-integratiebureau Pantar. Dat bureau is gespecialiseerd in de begeleiding van jongeren, met wie vaak meer aan de hand is dan het feit dat ze dakloos zijn. Ze zijn bijvoorbeeld drugsverslaafd, crimineel of hebben financiële problemen. Urbach is niet bang dat die dubbele problematiek een probleem zal zijn tijdens het werk: “We richten ons in eerste instantie op de bovenkant van de onderkant.” De relatief kansrijken dus.
Aanvankelijk was het de bedoeling dat de Fietsforce-monteurs alleen eenvoudige reparaties uitvoerden, zoals lekke banden en kapotte kettingen. Maar Pantar wil meer: het levert een auto, zodat leenfietsen naar de klanten kunnen worden gebracht en hun kapotte fietsen voor moeilijke reparaties naar de werkplaats. De werkplaats wordt door Pantar opgezet en gerund.
Met Pantar als partner kreeg ook DWI echt vertrouwen in het project. Voorzichtig werden data geprikt waarop de eerste Fietsforce-monteurs zouden gaan rijden. Maar 1 oktober werd 1 november, en 1 november werd 1 december. “Voor de jaarwisseling bleek dat het niet ging lukken om voor 15 februari – de toen beoogde startdatum – genoeg jongeren aan te trekken. Dus besloten we de start weer uit te stellen.”
Voor Pantar zijn het namelijk moeilijke tijden. De dienst moet van de gemeente en het rijk 8,5 miljoen euro bezuinigen en voert een reorganisatie door. Pantar is dus druk bezig met andere dingen, zegt Urbach. “Voor Fietsforce is logischerwijs even wat minder tijd. En volgens mij zijn ze ook voorzichtig met DWI, om de contacten niet te beschadigen.”
Op 15 februari kan het project dus nog niet starten. Wanneer kunnen Amsterdammers dan voor 10 euro hun band laten plakken (en studenten voor 5 euro)? “Dat durf ik echt niet meer te zeggen. Als we de lente niet halen word ik gek. Dan ga ik janken.”
