Geen weekend zonder evenement

In 2010 is er een recordaantal evenementen in Amsterdam. Evenementen zijn goed voor het imago van de stad en brengen geld in het laatje. Maar ze zorgen ook voor irritaties bij bewoners. Het beleid biedt weinig speelruimte om de wildgroei aan evenementen te beteugelen en de overlast te beperken.

Een lange stoet zwetende en hijgende mensen rent door het Vondelpark. “Zet ‘m op, jullie zijn er bijna,” roept een man aan de zijlijn. De hardlopers passeren net het bordje met daarop ‘39 kilometer’. Nog even en zij zullen het Vondelpark uit zijn en de Amstelveenseweg inslaan, richting het Olympisch Stadion, het eindpunt van de Amsterdamse Marathon.

Er zijn vandaag veel verkeerswachters ingehuurd om te voorkomen dat Amsterdammers en bezoekers de lopers hinderen. De Marathon gaat dwars door de stad: vanaf het Olympisch Stadion richting de Rivierenbuurt, Ouderkerk aan de Amstel, Oost, de Indische buurt, de Pijp, het Vondelpark en terug naar het Stadion. Tijdens eerdere edities resulteerden afgesloten wegen nog wel eens in agressieve reacties. Deze 35^e editie is rustig verlopen, meldt de politie aan het einde van de dag.

Rustig verlopen, maar wel met een hoop chagrijn. Verkeerswachters pakken er regelmatig een plattegrond bij om verontwaardigde voorbijgangers een alternatieve route voor te stellen. “Dit heeft helemaal geen zin,” verzucht een fietser geïrriteerd tegen de man naast haar. “Kom we fietsen wel om over de Overtoom.” Het is duidelijk dat sommige Amsterdammers er geen zin in hebben: omfietsen, omlopen of omrijden vanwege weer het zoveelste evenement in de stad.

Wildgroei

Want de evenementen die Amsterdam aandoen zijn talrijk. In 2010 zijn het er 160 in stadsdeel Centrum, een recordaantal. In 2009 waren er 128 evenementen, in 2008 127. De evenementen met minder dan honderd bezoekers waar geen vergunning voor nodig is, zijn er bovendien niet bij opgeteld. En ook de tientallen festiviteiten rond Koninginnedag zijn niet meegerekend. Jeanine van Pinxteren, stadsdeelvoorzitter van stadsdeel Centrum: “Dit jaar is een idioot jaar. Een aantal evenementen was niet regulier. Bijvoorbeeld de Giro, de WK-huldiging en Sail.”

Evenementen zijn goed voor Amsterdam, vindt de gemeente. “Van buurtbarbecue tot WK-huldiging, dragen evenementen bij aan de aantrekkelijkheid van de stad voor zowel bewoners als bezoekers,” zegt een woordvoerder van de gemeente. “Daarnaast verstevigen met name de grotere evenementen het imago van Amsterdam als creatieve, innovatieve handelsstad in binnen- en buitenland.”

Ook ondernemers in de stad zijn blij met de evenementen. “Bezoekers eten even een broodje, drinken wat, of overnachten in de stad,” zegt Ton Poppes, voorzitter van Koninklijk Horeca Nederland afdeling Amsterdam. “Dat betekent omzetstijging voor de ondernemers.”

Die verdiensten kunnen echter ook tegenvallen, bleek na de start van Giro d’Italia in Amsterdam afgelopen mei. Het leverde de stad 10,8 miljoen euro extra op. En niet de 25 miljoen euro die de gemeente van te voren had verwacht. Volgens de verantwoordelijke wethouder Carolien Gehrels kwamen de tegenvallende inkomsten onder meer door de economische crisis. Ook probeerde de gemeente niet het maximaal aantal bezoekers naar het evenement te trekken om de binnenstad niet te veel te belasten.

Angelique Lombarts, docent citymarketing aan de Hogeschool InHolland, denkt dat de geschatte inkomsten van 25 miljoen euro niet helemaal realistische waren. Het was samen met het argument dat de Giro veel publiciteit in het buitenland zou krijgen, een manier om het evenement aan de gemeente te verkopen. Lombarts: “De Giro past niet echt binnen het citymarketingplan, maar wel bij de ambities om in 2028 de Olympische Spelen te organiseren. Amsterdam wilde laten zien dat zij capabel genoeg waren om een groot sportevenement te regelen.”

Beleid

Een organisator van een evenement waarbij meer dan honderd bezoekers worden verwacht, moet bij het stadsdeel een vergunning aanvragen. Daarbij zijn er een aantal eisen. Zo moeten er een bepaald aantal toiletten zijn en voldoende toezichthouders. Het stadsdeel toetst de aanvraag ook aan de evenementennota, waarin per locatie uitgewerkt is hoeveel evenementen er mogen plaatsvinden, hoeveel bezoekers er maximaal mogen komen en hoe hard het geluid mag zijn.

In totaal mogen er volgens de evenementennota jaarlijks 206 evenementen in het centrum zijn. Van vier festiviteiten staat vast dat die groot mogen zijn, dus meer dan 2000 bezoekers mogen trekken. Bij 90 evenementen staat het niet vast hoeveel bezoekers er maximaal mogen komen. Dat is vrij of wordt in overleg met de politie en brandweer bepaald.

Het evenementenbeleid van het stadsdeel geeft daarmee ruimte om steeds meer grote festiviteiten te organiseren. De vrije of onbepaalde plaatsen worden vaak ingevuld door grote evenementen, blijkt uit de cijfers. In 2008 werden er dertien grote evenementen georganiseerd, in 2009 23. En hoe groter een evenement, hoe meer overlast voor bewoners.

Het stadsdeel kan daar volgens Van Pinxteren weinig aan doen. “Veel evenementen beginnen kleinschalig, maar groeien langzaam uit hun jas. Daar kan je qua beleid niet veel aan doen. We vinden het ook belangrijk dat het gratis evenementen blijven. Het gaat niet via kaartverkoop, dus er is ook geen controle.”

Een voorbeeld van een evenement dat uit zijn jas is gegroeid is het Jordaanfestival. Ooit werd dit muziekevenement nog midden in de Jordaan georganiseerd. Inmiddels is het uitgeweken naar de Appeltjesmarkt aan de Marnixstraat. Maar ook voor die plek is het evenement eigenlijk te groot, aldus Van Pinxteren. “Dat is moeilijk te voorkomen. Als iedereen naar dat evenement wil, kunnen we mensen niet tegen houden.”

Onvrede

Ondertussen neemt het enthousiasme van bewoners voor evenementen af.  Dat blijkt uit cijfers van het Trendrapport Amsterdamse Binnenstad. In 2004 vond 63 procent van de inwoners van de binnenstad evenementen leuk, in 2008 was dat nog maar 47 procent.  Recentere cijfers zijn er niet, maar ook volgens de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad is er steeds meer onvrede. Bewoners klagen over plassende mensen tegen de gevel, geluidsoverlast, onbereikbare huizen, afval en vernielingen.

Secretaris van de Vereniging Walther Schoonenberg: “Ik heb de stellige indruk dat de hinder toeneemt. Ik ben bang dat het doorslaat. Het is te gek voor woorden dat er elk weekend meerdere evenementen zijn. Het zou prettig zijn als we een keer een normaal weekend zouden hebben.”

Amsterdammers zijn niet de enige stadsbewoners die klagen over evenementen. Rotterdam heeft vergeleken met Amsterdam meer festiviteiten. In 2010 waren er 46 grootschalige evenementen, dat is bijna elke week één.  “Sommige evenementen horen gewoon niet in de binnenstad van Rotterdam thuis,” zegt Cor Lecker, voorzitter van bewonersvereniging Delftse Poort. “Ik woon aan het Hofplein, hartje stad, nog geen 300 meter van het station. Evenementen zijn leuk, maar iets als City Bavaria Racing, geeft zoveel overlast. De race-auto’s zorgen ervoor dat het geluidsniveau van dat evenement echt bizar is. Ook hebben wij bewaking op de daken nodig om te voorkomen dat mensen erop klimmen.” Hij vraagt zich af waarom de race niet wordt gehouden op een plek waar meer ruimte is. “Bijvoorbeeld aan de Maasboulevard.”

Dat gevoel heerst ook bij Amsterdamse bewoners. Waarom moet de Marathon dwars door de stad en kan het niet door het Amsterdamse bos? Waarom moet een houseparty in de binnenstad zijn? Schoonenberg: “Het criterium moet zijn dat het bestaande kwaliteiten van de binnenstad versterkt. Een goed voorbeeld daarvan is het Prinsengrachtconcert.”

Wat te doen?

Van Pinxteren: “Wat je als stadsdeel altijd moet doen is goed luisteren naar signalen.” Dat er overlast is, geeft volgens haar aan dat één en ander nog niet helemaal goed gaat. “Laten we evalueren wat we van dit jaar hebben geleerd. Een gemeentewoordvoerder: “Ik kan me voorstellen dat sommige bewoners aangeven dat er in 2010 wel erg veel evenementen in de stad hebben plaatsgevonden. We kiezen dan ook bewust voor minder evenementen in 2011.”

Wat het stadsdeel volgens Pinxteren ook kan doen is evenementen meer spreiden. “Op het Rembrandtplein, Leidseplein, Dam en de Nieuwmarkt is het wel erg druk. Terwijl er delen in de Oostelijke binnenstad zijn waar meer ruimte is.”

Van Pinxteren wil het karakter van het centrum behouden. “Het is niet goed als het centrum één grote kermisattractie wordt.” Maar er zijn volgens haar  evenementen die het stadsdeel “overkomen”. Bijvoorbeeld de WK-huldiging, die niet in het beleidsplan is opgenomen. En ook Koninginnedag. Van Pinxteren: “Heel Nederland wil dan naar Amsterdam komen. Je zou willen ingrijpen, maar dat kan niet.” Een beleid heeft volgens Van Pinxteren altijd tekortkomingen.

Het stadsdeel kan er volgens haar ook niet altijd iets aan doen dat sommige evenementen meer overlast veroorzaken dan de bedoeling was. “Als organisatoren zich houden aan de afspraken gaat alles goed,” zegt Van Pinxteren. “Maar het kan gebeuren dat er meer decibel wordt uitgestoten dan de bedoeling was. Op dat moment zelf kunnen we daar als stadsdeel niet zoveel aan doen. Is het op dat moment zo ernstig dat je moet ingrijpen? Het feest afblazen geeft ook een hoop gedonder.”

Het stadsdeel kan dan hooguit de organisator achteraf wijzen op wat er fout ging en besluiten de volgende keer geen vergunning meer te verlenen.  Maar dat gebeurt volgens Van Pinxteren bijna nooit.

Nieuw citymarketingplan

Volgens Schoonenberg weigert het stadsdeel geen evenementen, omdat het bang is mee te doen aan de vertrutting van Amsterdam. De discussie over de vertrutting speelt al jaren: er kan en mag niets meer in de stad, zeggen critici. Van Pinxteren vindt dat onzin. “De angst voor vertrutting heb ik niet. Het uitgangspunt is dat wij zoveel mogelijk mensen welkom willen heten in het stadsdeel. Dat mensen graag hierheen komen, is ook iets om trots op te zijn.”

Er zijn ook zeker bewoners die de evenementen in de stad leuk vinden. “Ze wonen mede door levendigheid in de binnenstad,” zegt Van Pinxteren. Schoonenberg: “Als je in de Amsterdamse binnenstad woont, heb je natuurlijk niet de rust van het platteland. Amsterdammers zijn naar mijn mening in die zin heel verdraagzaam.”

Evenementen hoeven volgens Angelique Lombarts bovendien niet allemaal groot te zijn. “Kleine evenementen zijn ook leuk. Bijvoorbeeld dat er op de Wallen in kerken klassieke muziek concerten zijn.”

Het is volgens Lombarts tijd dat Amsterdam een nieuw citymarketingplan maakt. De huidige dateert uit 2006. Citymarketing moet ten eerste gericht zijn op de bewoners en de bedrijven in de stad, vindt Lombarts. “Als die happy zijn, dan is dat de beste reclame voor je stad.”