- Image via Wikipedia
Onder trainer Martin Jol doet Ajax voor het eerst in jaren weer mee aan de Champions League. Na de nederlaag tegen Real Madrid in de eerste wedstrijd, uitte voetballegende Johan Cruijff felle kritiek. Jol liet zich er niet door uit het veld slaan.
Mensen die weinig naar voetbal kijken, zullen hem niet als trainer herkennen. Trainers zijn toch die mannen in nette pakken die aan de zijlijn met hun armen zwaaien? Zo niet Martin Jol (54). Hij zit in trainingspak met zijn armen over elkaar op de bank in de dug out. Rustig. Elf door hem geselecteerde spelers maken zich op voor de wedstrijd tegen het Italiaanse AC Milan. Onder luid gejoel lopen ze de eigen grasmat op. Het Ajax van Martin Jol speelt zijn tweede wedstrijd op het hoogste niveau; de Champions League.
Voetbalminnend Nederland let extra goed op. Komt Ajax de afstraffing in de vorige wedstrijd tegen Real Madrid te boven? Kan Martin Jol laten zien dat zijn ‘jongens’ mee kunnen doen met de ‘mannen’ van het Europees voetbal? Of had Johan Cruijff gelijk en is dit Ajax nog slechter dan het elftal uit de periode voordat succesvolle coach, Rinus Michels, in 1965 bij de club kwam?
Jol de trainer
Ajax had in het verleden vaak een moeizame relatie met haar trainers. Sinds de succesvolle Louis van Gaal, met wie Ajax in 1995 de Champions League won, zijn er in dertien jaar tijd zes coaches ontslagen of met ruzie vertrokken. Ook Jol, die sinds mei 2009 hoofdtrainer bij Ajax is, flirtte deze zomer met een andere club, naar het schijnt om Ajax onder druk te zetten meer te investeren in de selectie.
Jol maakte als trainer naam bij het Engelse Tottenham Hotspur en het Duitse HSV, maar begon zijn carrière bij zijn jeugdclub ADO Den Haag. “Als speler viel hij al op”, memoreert Ruud Mansveld, de zoon van clublegende Aad Mansveld. “Het is moeilijk te zeggen waarom. Je hebt het of je hebt het niet. En Martin Jol heeft het.”
Maarten Cornelis Jol werd op 16 januari 1956 geboren in Schevenings vissersgezin, als vijfde van zes kinderen. “Zijn familie is erg belangrijk voor zijn succes”, vertelt Alaisdar Gold, huisjournalist van Tottenham Hotspur. Gold ging als fan op zoek naar de man achter de cultstatus die Jol had bereikt bij de club; hij schreef daarover het boek Martin Jol. Voor de duvel niet bang. “Het is belangrijk voor hem om dicht bij zijn familie te zijn”, zegt Gold. “Het is tekenend dat hij in zijn minst succesvolle periode als voetballer, bij Bayern München, worstelde met heimwee en eenzaamheid. Hij reed elk weekend direct na de wedstrijd terug naar zijn familie in Scheveningen.” Nu, als trainer van Ajax, laat Martin Jol zich bijstaan door zijn vier jaar oudere broer Cock Jol, die ook bij HSV zijn assistent was. Naar eigen zeggen, omdat Martin Jol het belangrijk vindt iemand in zijn team te hebben die hij volledig kan vertrouwen.
Haagse humor
Mensen die hem persoonlijk kennen, omschrijven Jol als een intelligente en vriendelijke man. Hij staat bekend om zijn droge humor. Zelfspot ook. Omdat hij soms wat nors kijkt, zijn zijn grappen extra verrassend. Zo reageerde hij op de extra kilo’s van de nieuw aangetrokken voetballer Ahmed Hossam, met de opmerking: “Bij mij lijkt het vaak zo, bij Mido is het ook het geval.” Een knipoog naar zijn eigen postuur. In 2003 werd Jol zelfs afgewezen als coach van Feyenoord, omdat hij “te dikkerig” was.
“Jol is van het type straatschoffie”, zegt Mansveld, die hem al kent sinds hij als kind met zijn vader meeging naar de wedstrijden van ADO. Hij omschrijft Jol als een jongen met plezier in het spel die door hard werken aan de top is gekomen. “Martin is gevormd door ADO”, vertelt Mansveld met enige trots. “Hij heeft zowel Haagse humor als voetbalhumor.” Dat kan ook hard zijn, erkent Mansveld. “Als iemand bij ADO een bal tussen zijn benen gespeeld kreeg, hingen ze een jurk op in de kleedkamer. Als je dat nu met spelers doet, stappen ze meteen naar hun zaakwaarnemer. Vroeger kregen spelers nog wedstrijdpremies en werden ze dus afgerekend op hun prestaties. Die mentaliteit heeft Jol nog steeds. Op het veld doe je een stap extra.”
Mansveld: “Als Martin nu zegt dat hij terug wil naar ADO, haal ik hem persoonlijk op.” Voor veel ADO supporters voelt Martin Jol nog steeds als eigen. Daarom was het ook zo pijnlijk dat hij voor Ajax ging werken. “Dat werd hem niet in dank afgenomen”, zegt Mansveld, die inmiddels manager is van de ADO-fanschop. “Een aantal supporters heeft toen zijn steen afgeplakt”, vertelt hij, verwijzend naar de stenen op het heldenplein bij het stadion van de Haagse club. ADO-fans plakten er een papier op met de tekst ‘wegens het schenden van het clubgevoel is deze tegel afgeplakt’. Dat had hij volgens Mansveld niet verdiend. “Jol heeft door de jaren heen veel credit opgebouwd, dat is niet zomaar weg.”
Vertrouwen
De wedstrijd tegen AC Milan speelt Ajax gedreven. Het team van Jol komt op voorspong in de eerste helft als Suarez de bal door Nesta’s benen speelt, El Hamdaoui aanneemt, draait en hoog inschiet. Als Anita met een blessure naar de kant moet, komt er ruimte op het middenveld. Oud Ajacied Seedorf maakt daar slim gebruik van, speelt de bal door naar Ibrahimovic, die scoort. 1-1. Tijdens de tweede helft verslapt Ajax en krijgt AC-Milan meer kansen. Maar Stekelenburg keept uitstekend en Ajax houdt de stand gelijk.
Eén woord van Jol is voldoende, zeggen oud-spelers uit de ADO tijd. Dat wordt ook bij zijn volgende clubs duidelijk: Jol heeft goed inzicht in wat zijn spelers nodig hebben. Hij begrijpt dat iedere speler een aparte aanpak nodig heeft, zeggen vrienden en (oud)collega’s. Hij is beschermend, maar ook veeleisend. Soms een aai over de bol, soms een schop onder de kont.
Een aantal dagen na de verloren eerste Champions League wedstrijd tegen Real Madrid, opent Johan Cruijff een beerput met kritiek door in een column in De Telegraaf fel uit te halen naar het gehele bestuur van Ajax. “Er zit veel kwaadheid in me”, schrijft hij. “Omdat dit Ajax niet meer is. Deze ploeg is niet in staat om meer dan drie keer de bal naar elkaar toe te spelen.”
De feiten: Ajax staat na zeven wedstrijden bovenaan in de Eredivisie. En voor het eerst sinds 2005 speelt de club weer mee in de Champions League. Maar toch. Als Johan Cruijff iets roept, dan luister men. Hij maakt zich zorgen over de financiën, de opleiding, scouting, het aankoopbeleid en het spel. Vooral de jeugdopleiding gaat hem nauw aan het hart. Datzelfde geldt voor Martin Jol en kritiek op juist dit punt moet dus hard aankomen. Zeker omdat het afkomstig is van de man die ook voor de jonge Martin Jol een held was.
“Martin is niet iemand die zich door slechte pers uit het veld laat slaan”, vertelt biograaf Gold. “Hij heeft veel vertrouwen in zichzelf.” Dat blijkt ook uit zijn reactie op de column van Cruijff. Hij zegt de kritiek ‘ter kennisgeving’ aan te nemen. “Daarmee geeft hij aan dat hij een eigen visie heeft met zijn elftal”, zegt Ton van Rhoon, die Jol trainde voor coach. “Het alternatief is meebewegen. Veel mensen gaan direct op de knieën als Cruijff iets roept. Jol doet dat niet. Hij blijft bij zichzelf. ”
Door het gelijkspel tegen AC Milan, lijkt de rust wedergekeerd. Jol is tevreden en ook de supporters zijn blij. Van Cruijff niets meer gehoord.
