Op melkveebedrijven worden geiten en schapen massaal geruimd in het belang van de volksgezondheid. De dieren op kinderboerderijen leven ongestoord verder.
Amsterdam – “Ze hebben net vorige week hun tweede inenting gehad,” vertelt medewerkster Marianne Wassink. Een aantal verzorgers van kinderboerderij De Pijp staat voor het hek. De schapen en geiten kijken hen vanuit het veld verwachtingsvol aan. Als één van de verzorgers een bos takken over het hek gooit, komen de dieren aanhobbelen.
Het is dinsdagmiddag en de kinderboerderij is een oase van rust. Op een paar zeldzame bezoekers na zijn het vooral de dierenverzorgers die heen en weer lopen om hokken schoon te maken en de dieren te voeren. “Af en toe vragen mensen wel naar de Q-koorts. Maar we hebben een briefje met informatie opgehangen,” zegt Wassink.
De Q-koorts wordt door geiten en schapen overbracht . In 2007 brak de ziekte uit in het zuiden van Nederland en werden er in totaal 170 zieken gemeld bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). In 2008 steeg het aantal patiënten tot duizend en in 2009 waren er ruim tweeduizend ziektemeldingen.
Sinds juni 2008 geldt een bezoekverbod voor melkveebedrijven met besmette schapen en geiten. Voor kinderboerderijen bestaat een dergelijk verbod niet.
Komt hier niet voor
“Ik heb er eigenlijk nooit zo bij stilgestaan”, zegt een moeder, die met haar zoon en een paar van zijn klasgenoten de lunchpauze doorbrengt tussen de dieren. “Dat is toch alleen als er heel veel dieren bij elkaar zijn? Ik denk niet dat de ziekte hier voorkomt.”
Een Amerikaanse vrouw die sinds een paar jaar in Nederland woont staat naast haar oppaskindje. Ze kent de ziekte, maar: “Ik eet geen vlees, en volgens mij krijg je het niet alleen van aanraken. Dus ik ben er niet zo bang voor.”
Volgens informatie van het RIVM wordt de Q-koorts opgelopen door het inademen van lucht waar de bacterie in zit. De bacterie kan ook in melk, mest en urine zitten, maar niet in het vlees van de geit of het schaap. Zwangere vrouwen wordt aangeraden om contact met schapen en geiten te vermijden in verband met de licht vergrote kans op een miskraam of vroeggeboorte. De bacterie komt in de lucht bij het lammeren.
“We hebben twee zwangere geitjes,” vertelt Wassink. “Half maart zullen ze gaan lammeren en uit voorzorg gebeurt dat afgezonderd van het publiek.”
Protocol
Kinderboerderij De Dierencapel volgt de richtlijnen van Stichting Kinderboerderijen Nederland (SKBN) op de voet. “Je moet het in de gaten houden,” zegt een medewerker. “In Brabant hebben ze veel te laat gereageerd. Daar fietsten zwangere vrouwen nog gewoon langs besmette boerderijen.”
Net als voor de grotere veebedrijven geldt sinds dit jaar ook voor bedrijven met een publieksfunctie een vaccinatieplicht. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is op dit moment bezig met het opstellen van een hygiëneprotocol voor kinderboerderijen. Dit wordt waarschijnlijk vanavond nog gepubliceerd. Een communicatiemedewerker van SKBN zegt van het LNV te hebben begrepen dat het protocol vooral ingaat op de procedure rond het lammeren.
Jan Kappel van kinderboerderij De Dapperhoeve herinnert zich nog de vogelgriep. “Toen kwam de politie ons vertellen dat we de mest apart moesten afvoeren.” Hij loopt naar het groepje geiten dat om een bak met hooi bij elkaar staat. “Er zit geen bok bij. De laatste keer dat we kleintjes hadden, was in 2003.” De geiten zijn niet gevaccineerd. “Toen de dierenarts drie weken geleden langskwam heb ik er nog naar gevraagd, maar volgens hem was het niet nodig. Ze staan hier tenslotte voor de hobby en zijn niet voor consumptie bedoeld.”
In tegenstelling tot de grotere veebedrijven hoeven kinderboerderijen en andere kleinschalige bedrijven bij een besmetting niet geruimd te worden. Volgens deskundigen vormen met Q-koorts besmette bedrijven met meer dan vijftig geiten of schapen het grootste risico voor de volksgezondheid, meldt het ministerie van LNV.
De medewerkers van de kinderboerderijen vinden het doden van de dieren vooral zielig. Volgens Wassink had het “voorkomen kunnen worden”. Kappel schudt zijn hoofd. Hij vindt het nergens voor nodig. “Maar ja, dat is de politiek hè. Bikkelhard. Die gaan over lijken.”