Recyclebaar maandverband geeft Ugandese vrouwen aanzien

Modder drogen en als maandverband gebruiken. Dat kan anders, dacht de 27-jarige Amsterdamse Laurens Buijs.  Hij richtte samen met drie andere ondernemende jongeren een bedrijfje op voor recyclebaar maandverband.

Amsterdam -In Afrika presteren meisjes veel slechter op school dan jongens. Ze blijven zitten, vallen eerder af en doen er doorgaans veel langer over. Menstruatie is  daar volgens de Amsterdamse Laurens Buijs een belangrijke oorzaak van. “In die kleine dorpjes is vaak geen maandverband beschikbaar en als het er al is, dan is het vaak onbetaalbaar. Dus drogen ze bijvoorbeeld modder in de zon, of ze gebruiken bananenbladeren of een oud T-shirt”, vertelt Laurens Buijs (27). Hij doceert politicologie aan de UvA in Amsterdam, maar zet zich tegelijkertijd vrijwillig in voor schoolgaande meisjes in Uganda. Tijdens een reis door Afrika kwam hij er als tijdelijke docent op een basisschooltje achter dat veel meisjes spijbelen als ze ongesteld zijn. “Dat vond ik bizar. Menstruatie is natuurlijk een probleem voor vrouwen, maar je bedenkt niet dat dat leidt tot schooluitval. ”

Daar moest toch een oplossing voor zijn, meende Buijs.

Samen met zijn reisgenootje Sanne Bolkenstein en het Amerikaans-Canadees stel Pauls Grinvalds en Sonia Klumpp zette hij een bedrijfje op dat recyclebaar maandverband maakt. “Dat is veel cooler en hygiënischer dan het klinkt”, zegt Buijs lachend. “Het pakketje dat je koopt bestaat uit een mooi tasje met daarin één houder en vier verwisselbare strips die ze elke dag kunnen vervangen en wassen. Het ziet er heel leuk uit  en we merken dat de meisjes die het zien het echt beschouwen als iets ‘cools’. Omdat het toch taboe is zullen de dames het niet snel buiten aan de lijn in de zon hangen, maar eerder binnen of zelfs onder het bed. Daarom zitten er vier strips bij, zodat ze wat meer tijd hebben om de vieze te laten drogen. Ze krijgen van ons een uitgebreide wasinstructie. Ondanks hun agressieve wastechniek, omdat ze alles met de hand doen, gaat de stof minstens een jaar mee. Het is goedkoper dan één maand een pakketje wegwerpmaandverband als Always, terwijl je er twaalf keer langer mee doet. En het is veel milieubewuster, want in Afrika is er geen afvalverwerking. Alles wordt verbrand en stof verbranden is natuurlijk veel minder schadelijk dan al dat plastic.”

De zogeheten AfriPads kosten 3000 Ugandese shilling, dat is omgerekend één euro. “Een meisje zou daarvoor een dag veertien uur in een tuin moeten werken en dan hebben ze dus een jaar lang maandverband. Ik merk dat de moeders het fantastisch vinden, want die herkennen het probleem natuurlijk als geen ander. Zij zien hierin een oplossing voor een probleem waar zij zolang last van hebben gehad.”

Het concept is Canadees en ontwikkeld door het bedrijf Lunapads dat het herwasbare maandverband verkoopt aan ‘linkse milieubewuste hoogopgeleide vrouwen’ in Canada. “Pauls en Sonia kenden dat product en stuurden een mailtje met de vraag of ze dat idee mochten overnemen. Het bedrijf reageerde enthousiast en ze stuurden ons de tekeningen en welke soort stoffen we nodig hadden. Uganda is echt een derdewereldland, maar in Nairobi vonden we wel de goede stof. Op dit moment werken er zo’n vijfentwintig vrouwen in het atelier die op trapnaaimachines zo’n tien AfriPads per dag maken. Naar Ugandese begrippen worden ze door ons heel goed betaald en we geven hen ook de mogelijkheid een deel te sparen. De vrouw in Afrika, en vooral in Uganda, is minderwaardig. Ze werkt zich helemaal uit de naad, zorgt voor het eten en de kinderen en regelt eigenlijk alles, maar wordt wel slecht behandeld. Je ziet meteen wat dit bedrijfje met ze doet. Ze verdienen ineens geld, werken bij een bedrijfje en krijgen daardoor aanzien en worden serieus genomen.”

De AfriPads zijn van uitwasbare stof en dus recyclebaar. Image by: Pauls Grinvalds

Het maandverband wordt verkocht aan vrouwen zelf, maar ook aan NGO’s.  Een aantal koopt maandverband in Europa en deelt dat uit aan de meisjes. “Wij  vertellen dat soort NGO’s: koop het nou bij ons! Het gaat langer mee en je stimuleert er de Afrikaanse economie mee. Het is een echt Ugandees product en in veel opzichten een beter product voor Afrika dan wegwerpmaandverband.”

Uiteindelijk moet het bedrijf in Ugandese handen komen. Tot die tijd laten de initiatiefnemers ook westerse aandeelhouders toe. “Om het bedrijf uit de grond te trekken heb je geld nodig. En soms moet je het van plekken halen waar je het liever niet vandaan zou willen halen. Pas in 2011 zullen we winst gaan maken en we hopen dat de westerse aandeelhouders hun winst weer willen herinvesteren in het bedrijf. Maar laat het duidelijk zijn: het is geen goed doel. Je schenkt niet, maar investeert.”