De Zuidas gaat in de toekomst evenveel elektriciteit verbruiken als een stad met 220.000 inwoners. Tegelijkertijd stelt Amsterdam zichzelf ambitieuze klimaatdoelen. Past de groei van de Zuidas binnen de klimaatdoelstellingen van de stad?
AMSTERDAM, 20 feb. De stad Amsterdam stelt zichzelf ten doel in 2025 veertig procent minder CO2 uit te stoten dan de 4500 kiloton die in 1990 werd uitgestoten. Uit het rapport ‘Nieuw Amsterdams Klimaat’, van het Klimaatbureau van de gemeente Amsterdam, blijkt dat hiervoor een besparing van vijftig procent ten opzichte van 2006 nodig is. Uitgaande van wat de gemeente ‘de natuurlijke groei van de stad’ noemt, zal dit zelfs zestig procent worden.
De realisatie van het nieuwe (zakelijke) centrum langs de ringweg A10 Zuid, de Zuidas, maakt onderdeel uit van deze groei. Het is de bedoeling dat het hoogbouwcomplex in 2030 is uitgegroeid tot een totaal vloeroppervlak van 2,7 miljoen vierkante meter. Veertig procent van de ruimte is gereserveerd voor kantoren, veertig procent voor woonruimte en twintig procent voor voorzieningen, zoals horeca en winkels. Het complex moet daarmee ruimte bieden aan ongeveer 75.000 werknemers en 22.000 bewoners, verspreid over 9000 woningen. Nu werken er 25.000 mensen en zijn 350 woningen gerealiseerd.
De stroom voor de hoogbouw aan de Zuidas wordt opgewekt in de gasgestookte elektriciteitscentrale in Diemen. De Dienst Milieu en Bouwtoezicht van de gemeente Amsterdam gaat bij voorlopige berekeningen ervan uit dat de Zuidas bij oplevering onder normale omstandigheden minimaal 75 miljoen kubieke meter gas per jaar verbruikt. Omgerekend volgens de formule van de Nederlandse Emissieautoriteit, betekent dit een CO2-uitstoot van 132 kiloton. Omdat ook de Zuidas moet bijdragen aan de CO2-reductie, hoopt de Dienst Milieu en Bouwtoezicht met de inzet van nieuwe technieken deze uitstoot met 60 kiloton te kunnen verminderen.
Dit is mogelijk wanneer de Zuidas in de energiebehoefte kan voorzien door gebruik te maken van duurzame energiebronnen, in plaats van de verbranding van het fossiele aardgas. Uit een analyse van het energieverbruik blijkt dat slechts 17,3 procent van de energie opgaat aan de verwarming van de gebouwen. 82,7 procent gaat op aan elektra, waarvan iets meer dan de helft wordt verbruikt om de gebouwen zomers te koelen. Verschillende innovaties maken het technisch mogelijk hierop te besparen.
Gegeven het feit dat relatief de meeste energie verloren gaat bij het koelen en verwarmen van de gebouwen, 60 procent van het totale energieverbruik, valt hier ook de meeste winst te behalen. Momenteel gebeurt dit al op verschillende manieren. Het grondwater dat zich op een diepte van tussen de 80 en 200 meter onder het complex bevindt, heeft een constante temperatuur van 12 graden. Dit water kan worden gebruikt voor zogenaamde warmte- en koudeopslag. Dit houdt in dat het zomers een bijdrage kan leveren aan het koelen en ’s winters aan het verwarmen van de gebouwen.
Daarnaast kan in een gedeelte van de koelbehoefte worden voorzien door gebruik van koud water uit het nabijgelegen De Nieuwe Meer. Het water van ongeveer acht tot tien graden, wordt kunstmatig afgekoeld tot zes graden. Dit koude water kan via een leidingstelsel door het complex worden gepompt en in potentie aan 72 procent van de koelbehoefte voldoen. Samen met de koeling door grondwater zou zo in bijna 90 procent van de koelbehoefte kunnen worden voorzien. Dit alleen al zou jaarlijks bijna 51 kiloton CO2 in de atmosfeer schelen. De installaties die op dit moment in gebruik zijn halen echter niet meer dat 33 procent van de koelbehoefte, een besparing van 19,2 kiloton CO2. Concrete plannen om de koelcapaciteit te vergroten zijn er nog niet.
Naast de CO2-reductie die nu wordt behaald door het gebruik van natuurlijk koelwater, worden er nog enkele kilotonnen aan CO2-uitstoot uitgespaard door aansluiting op de stadsverwarming en de eigen warmtekracht koppeling van het World Trade Centre. Dit is een systeem waarin een gebouw zijn eigen energie en warmte opwekt, waardoor er minder energie verloren gaat bij transport. Beide worden echter gestookt op aardgas.
De stad Amsterdam wil de totale CO2-uitstoot in 2025 terugbrengen tot ongeveer 2700 kiloton. De Zuidas moet daar volgens de Dienst Milieu en Bouwtoezicht 60 kiloton aan bijdragen. Vooralsnog komt het nieuwe zakencentrum nog niet op de helft. Daar komt bij dat de Zuidas voor een groot gedeelte nog in aanbouw is en in dit artikel is uitgegaan van het minimaal verwachte energieverbruik. Zoals het er nu uitziet zal de netto CO2-uitstoot van de Zuidas in 2025 dus zijn toegenomen.
Volgens het rapport ‘Nieuw Amsterdams Klimaat’ is het mogelijk om CO2-neutraal te bouwen. Bij de bouw moet erop worden gelet dat energie waar mogelijk wordt bespaard. De grootste winst valt echter te halen bij het opwekken van energie. Een zakencentrum heeft nu eenmaal veel energie nodig. Zolang deze energie wordt opgewekt door de verbranding van fossiele brandstoffen zoals kolen, olie en aardgas, is er CO2-uitstoot. Vooralsnog zijn er geen concrete plannen om in Amsterdam op grote schaal gebruik te gaan maken van klimaatneutrale wind- en zonne-energie. Wel wordt de capaciteit van de aardgasgestookte centrale van Diemen verdubbeld.