PvdA-Tweede Kamerlid Staf Depla voelt vandaag minister Eberhard van der Laan (Wonen, Wijken en Integratie, PvdA) tijdens het vragenuurtje aan de tand over woningcorporaties die teveel geld uitgeven. Hij wil ‘verscherpt toezicht’ op woningcorporaties.
AMSTERDAM, 17 feb. Tweede Kamerlid Staf Depla (PvdA) stelt vandaag Kamervragen over het financiële toezicht op woningcorporaties. Zaterdag werd bekend dat woningcorporatie SGGB uit Hoofddorp volgende maand haar rekeningen niet meer kan betalen. Eerder deze maand kwam de Amsterdamse corporatie Rochdale in opspraak omdat de directeur zich zou hebben verrijkt. In november kwam corporatie Woonbron uit Rotterdam in de financiële problemen vanwege de hoge kosten van het opknappen van cruiseschip SS Rotterdam. In de jaren 1990 zijn corporaties verzelfstandigd. Corporaties moeten nu ‘hun maatschappelijke taak uitvoeren’ .
De PvdA heeft na de Tweede Wereldoorlog zelf meegewerkt aan de verzelfstandiging van woningbouwcorporaties. Moeten we daardoor niet nu op de blaren zitten?
Depla: ‘Ik werk nu eenmaal voor een partij met een lange traditie. Corporaties zijn eind negentiende eeuw ontstaan vanuit kerken, vakbonden enzovoorts. Na de Tweede Wereldoorlog heeft de staat zich meer met woningbouwcorporaties bemoeid door meer subsidies te verstrekken. In de jaren 1990 heeft de staat zich weer teruggetrokken. Alleen is toen de fout gemaakt om wel enig financieel toezicht te houden op de corporaties, maar er niet op toe te zien dat ze hun maatschappelijke taak uitvoeren. Daarmee bedoel ik dat corporaties moeten zorgen voor betaalbare huisvesting en ongestoord woongenot voor mensen die om financiële of sociale redenen zich niet op de vrije markt kunnen redden. Ze moeten ook een bijdrage leveren aan leefbare buurten en een ongedeelde stad.
De PvdA zat in de jaren 1990 toch ook in de regering?
‘Jij bent toch ook niet verantwoordelijk voor de fouten van je ouders? Ik zat toen nog niet in de politiek. Dat neemt niet weg dat de PvdA wel medeverantwoordelijk is.
Moeten de corporaties nu in handen komen van de staat?
‘Nee. Het is een fabeltje dat de gemeentelijke corporaties het beste werk leveren. Hier in Utrecht (woonplaats Depla, red.) waren de slechtst onderhouden huizen eigendom van de gemeentelijke corporatie. Corporaties leveren dus niet perse beter werk als ze in handen van de staat zijn. Wel is het zaak om het externe toezicht te verscherpen. De overheid moet sneller kunnen zien of corporaties in financiële moeilijkheden dreigen te komen. Zo kun je goede corporaties van de slechte onderscheiden.
Extern toezicht gaat nu alleen over financiële continuïteit, maar het moet ook gaan over volkshuisvestelijke relaties, efficiency en integriteit. De kern van het toezicht zoals het nu is, is: corporaties die goed presteren hebben vaak last van de overheid en de corporaties die onvoldoende presteren kan niemand wat maken. Hierdoor worden met name goed functionerende corporaties onterecht in diskrediet gebracht.
Corporaties mogen dus geen eigendom van de staat worden, maar moeten wel extern toezicht dulden. Wat is er mis met scherper intern toezicht?
‘Niks. Het interne toezicht moet ook beter. Maar intern toezicht alleen is niet voldoende. De overheid ziet nu pas dat corporaties in de financiële problemen zitten als ze failliet dreigen te gaan. Dan kan pas worden ingegrepen. Als er een externe toezichthouder komt, hoeven we niet meer van incident naar incident te hollen. Maar nog belangrijker is dat op lokaal niveau de positie van corporaties beter wordt geregeld. Een corporatie in Amsterdam heeft immers een andere opgave dan een corporatie in Boekel. Daarom moet de positie van bewoners en de gemeente worden versterkt. Dit onder het motto macht vraagt tegenmacht.
Wanneer verwacht u actie van minister Van der Laan (Wonen, Wijken, Integratie, PvdA)?
‘Ik verwacht dat hij eind dit jaar het verscherpte toezicht op de corporaties verwerkt in de nieuwe woningwet. Die wordt dit jaar in de Kamer behandeld. De minister is nu twee maanden bezig. Er wordt al vijf jaar aan de woningwet gewerkt en daarom is haast geboden.
Verwacht u dat er nog meer corporaties geldproblemen hebben?
‘Ongetwijfeld. Corporaties zijn commerciële avonturen aangegaan. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting heeft daar onderzoek naar gedaan. Daaruit blijkt dat corporaties vorig jaar voor 4,5 miljard euro aan risico’s in besloten vennootschappen hebben gestopt. Toen fietsten de corporaties nog bergafwaarts met de wind in de rug. Het zat hen economisch gezien mee. Nu komt de kredietcrisis erbij en dat zal niet gunstig zijn voor de financiële positie van corporaties.’