Amsterdam University College (AUC) opent vanaf september 2009 haar deuren. Een hoogwaardige bacheloropleiding waar jaarlijks tweehonderd gemotiveerde studenten worden toegelaten. ‘Zeker geen wit elite college’, zegt decaan Marijk van der Wende. ‘Diversiteit en excellentie moeten hier juist samenkomen.’
AMSTERDAM, 17 feb. – Geen college voor de witte middenklasse in een stad die zelf half zwart is, dat stond bij decaan Marijk van der Wende voorop bij de oprichting van Amsterdam University College (AUC). ‘Bij een topopleiding moet je uitkijken dat het niet elitair wordt. Als je niet oplet, zit er een enorme bias naar de witte middenklasse want daar zit het cultureel kapitaal om in topopleidingen te komen. Als je internationale en culturele diversiteit wilt, dus ook buitenlandse studenten en talentvolle allochtone leerlingen, moet je daarin investeren. En dat doen wij hier.’
Excellentie en diversiteit in een geglobaliseerde stad, dat is het motto van het bachelorcollege dat in 2009 haar deuren opent. Excellentie betekent selectie aan de poort want jaarlijks worden er maar tweehonderd getalenteerde en gemotiveerde studenten toegelaten. ‘Maar we kijken goed naar welke studenten er vanzelf op ons afkomen en welke studenten wij actief moeten benaderen. Zo geven we ook voorlichting op zogenaamde “zwarte scholen”, vaak weten die niet van ons bestaan’, zegt Mariëtte Diderich, medewerker van Amsterdam University College .
Om studenten diversiteit mee te geven is een college zoals dit nodig, zegt Marijk van der Wende. ‘Ergens is dat het trieste van het Nederlands onderwijs. Het is totaal gesegregeerd. Leerlingen van verschillende groepen hebben nooit bij elkaar op de lagere of middelbare school gezeten.’ Naast excellentie is diversiteit een minstens zo belangrijk ingrediënt voor succes, vindt Van Der Wende, die tevens hoogleraar Innovatie Hoger Onderwijs aan de Vrije Universiteit Amsterdam is. ‘Je kan nog zo goed in iets zijn, maar je moet het ook goed kunnen samen met mensen die anders zijn dan jij.’
Diversiteit gaat verder dan het Nederlandse debat over witte en zwarte scholen. Het streven van Amsterdam University College is dat de helft van de studenten uit het buitenland komt. ‘Neem een moslima die hier geboren is’, zegt Van Der Wende. ‘Die behoort hier tot een achterstandsgroep in de ogen van veel mensen. Die kan hier opeens in de klas komen met een moslima uit een land als Indonesie, wiens ouders allebei een hele goede maatschappelijke positie hebben. Ze delen een achtergrond maar hebben een andere start en zelfperceptie. Die ervaring wil je meegeven.’
Het bereiken van ambitieuze allochtone leerlingen vergt het nodige werk. ‘De schoolleiding en ouders zijn minder op de hoogte van de keuzes die er zijn. Je moet ze daar vroeg van bewust maken’, zegt Mariëtte Diderich. ‘Wij werken met hun samen; hoe kunnen we het zelfbeeld van zo’n leerling versterken? Wat kunnen scholen doen om te helpen met het aanmeldingstraject van AUC? Motivatiebrief, aanbevelingsbrief, het is een hele klus. We merken dat scholen het fijn vinden om vanuit die positiviteit benaderd te worden.’
Het selecteren van studenten zoals op de University Colleges in Nederland gebeurt, stuit nog vaak op weerstand in het Nederlandse onderwijsklimaat, merken Van Der Wende en Diderich. ‘Het is een beetje een rare discussie want we selecteren natuurlijk volop in Nederland, alleen doen we dat op twaalfjarige leeftijd. Dan wordt de keuze voor vmbo, havo of vwo gemaakt. Selecteren op achttienjarige leeftijd is dan opeens taboe’, zegt Van Der Wende. ‘Het egalitaire denken is iets erg Nederlands, maar wel een probleem waar we internationaal niet veel voordeel van hebben. In Nederland zijn we goed in die middenmaat. Het niveau van de onderste groep is niet heel laag, het enige wat we missen is die kopgroep die heel goed presteert, dat blijkt ook uit onderzoeken van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).’
University College Amsterdam is in 2008 opgericht door de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit van Amsterdam. De driejarige interdisciplinaire liberal arts and sciences bachelor biedt een breed onderwijsprogramma dat de scheidslijnen tussen de alfa, gamma en betavakken overschrijdt en de voertaal is Engels. De studenten wonen en studeren met elkaar op een campus die gevestigd gaat worden in het Science Park Amsterdam. Totdat de campus afgebouwd is, zullen de studenten de eerste drie jaar onderwijs volgen in de Amsterdamse Plantagebuurt. Na Utrecht, Maastricht, Middelburg en Tilburg is dit het vijfde University College dat in Nederland wordt opgericht. De aanloopkosten van het college worden geraamd op 23 miljoen. De gemeente Amsterdam steekt vijf miljoen euro in het project. Daarnaast heeft het AUC 7,5 miljoen subsidie ontvangen in het kader van Sirius, een programma van het ministerie van OC&W gericht op het bevorderen van excellentie in het hoger onderwijs.