Starbucks brandt en verpakt in zijn fabriek in Amsterdam koffie voor een groot deel van de wereld. De Nederlandse markt bestormen is echter geen prioriteit van de koffiegigant.
AMSTERDAM, 13 feb. – Luid brommende machines die koffiebonen van ketel naar ketel zuigen. Technici die de op computerschermen de precieze temperatuur van de koffiebonen in de brandingsketels bijhouden. De boontjes moeten precies twee keer een knappend geluid maken, dan zijn ze goed. In het Westelijk Havengebied van Amsterdam staat sinds 2003 een branderij van het koffiebedrijf Starbucks. De branderij bedient een kleine 1.600 filialen in tientallen landen. Behalve drie vestigingen op Schiphol en de vestigingen die binnenkort op treinstations verschijnen, opent de koffieketen de komende tijd geen filialen in Nederland. ‘Als Nederland een prioriteit van Starbucks was geweest, dan waren er hier nu meer vestigingen geweest’, zegt Hans van Bochove, directeur communicatie voor Starbucks in Europa, Afrika en het Midden-Oosten.
Zestig medewerkers van de Starbucks-fabriek branden en verpakken koffiebonen voor filialen in Europa, Afrika en het Midden-Oosten. In het koffiehoogseizoen tussen maart en september komt er rond de tweehonderd ton koffiebonen per week binnen. De bonen van Starbucks groeien in ongeveer 25 verschillende landen op een hoogte van minstens duizend meter. Per schip arriveren de bonen in de Rotterdamse haven, waarna ze per binnenvaartschip verscheept worden naar Zaandam. De koffiebonen leggen het laatste stukje naar de fabriek af in vrachtwagens.
Starbucks verplaatste zijn enige fabriek buiten de Verenigde Staten in 2003 van Londen naar Amsterdam. De gunstige belastingregels voor buitenlandse bedrijven en de geschikte infrastructuur voor de koffie-industrie waren daar de belangrijkste redenen voor. Vooralsnog heeft de keten nog geen koffiezaken in Nederlandse stadscentra en kantoorgebieden.
In samenwerking met de horecaonderneming Servex, een dochter van de NS, opent Starbucks dit jaar op Amsterdam Centraal zijn eerste filiaal op een Nederlands treinstation. De opening van het filiaal op Amsterdam Centraal staat gepland in mei, maar vanwege eventuele uitloop bij de verbouwing op het station is het niet waarschijnlijk dat de streefdatum wordt gehaald. Ook op station Leiden Centraal staat voor dit jaar een Starbucks-vestiging gepland. Op het verlanglijstje van de koffieketen staat dan nog een vestiging op Utrecht Centraal.
Nederland is geen koffiemarkt die Starbucks stormenderhand wil veroveren. De plaatselijke koffiecultuur is een belangrijk criterium voor vestiging. Volgens Van Bochove drinken Nederlanders veelal slappe koffie. Een eventuele sterke uitbreiding in Nederland zou ook gezien de economische recessie een vreemde zet zijn. Momenteel zijn er minder consumenten die de relatief dure Starbucks-koffie willen kopen. Nu het moederbedrijf een grote inzinking meemaakt, doet Starbucks het rustiger aan dan in het afgelopen decennium, waarin het bedrijf talloze lokale koffiemarkten bestormde. Wereldwijd heeft Starbucks nu 16.000 vestigingen, waarvan 11.500 in de Verenigde Staten. In 1971 opende de eerste Starbucks-zaak in Seattle.
Starbucks is veel te hard gegroeid, vertelt Van Bochove. Er waren jaren dat het bedrijf elke dag ergens op de wereld een vestiging opende. ‘In Amerika zijn we nu bezig om de minder goed lopende vestigingen af te stoten.’ In januari kondigde het bedrijf aan 300 vestigingen te sluiten. Dit aantal komt bovenop de 600 vestigingen, waarvan het afgelopen juli duidelijk werd dat ze gaan verdwijnen.
De Groningse Starbucks-liefhebber Maarten Borger (23) vindt het ‘zeer teleurstellend’ dat Starbucks in Nederland voorlopig maar op beperkte schaal winkels opent. De webdesigner is één van de 42.216 leden van het netwerk voor Starbucks-fans op de vriendensite Hyves en bovendien eigenaar van de website Starbucksfan.nl. Borger, die zichzelf omschrijft als ‘geen echte koffiedrinker’, vindt het heerlijk om in de Starbucks-zaak op Schiphol met een frappucino de wereld aan zich voorbij te laten gaan.