Tweehonderd jaar na de geboorte van Charles Darwin vaart de VPRO dezelfde route als de grondlegger van de evolutietheorie. Eindredacteur Lex Runderkamp heeft een schip, maar nog geen presentator.
AMSTERDAM, 13 feb. De VPRO vaart vanaf 13 september Charles Darwin achterna. Vanaf de driemaster Stad Amsterdam zendt de VPRO 41 tv-programma’s en vele webbijdragen over de toestand van de wereld uit. Lex Runderkamp (51), die het multimediale project Beagle 2009 leidt, brengt vanaf 1 juli een jaar grotendeels door op zee. De VPRO neemt Runderkamp tijdelijk over van het NOS Journaal, waar hij werkt als onderzoeksjournalist.
Gisteren was het tweehonderd jaar geleden dat de grondlegger van de evolutietheorie werd geboren. Op 24 november zal de crew van Beagle 2009 ergens op zee vieren dat Darwins sleutelwerk On the origin of species precies honderdvijftig jaar eerder verscheen. Niet alleen de VPRO, maar ook een twintigtal musea en wetenschapsorganisaties besteden dit jaar aandacht aan het Darwinjaar. Een interview met eindredacteur Lex Runderkamp van het Beagle-project.
NOS Journaal-hoofdredacteur Hans Laroes zei dat hij ook aan het project zou meedoen, als ze hem ervoor hadden gevraagd. Is deze Darwin-reis een droomproject voor u?
‘Ik heb nooit over dit tv-project gedroomd, maar het gevoel dat dit iets heel bijzonders is, begint zo langzamerhand wel te ontstaan. Filmmaker Hans Fels heeft het concept al jaren geleden op tafel gelegd. Het idee voor een reis in de voetsporen van Darwin stamt al uit de jaren tachtig. Toen Hans het plan vorig jaar opnieuw bij de VPRO indiende, was de de omroep opeens heel enthousiast. De technische mogelijkheden zijn gegroeid – het schip is straks continu online – en vanwege het succes van de 35-delige tv-serie In Europa had de VPRO het gevoel dat een groot project als dit mogelijk is.’
Betaalt de VPRO het hele project zelf?
‘Nee. Teleac/NOT en de Vlaamse omroep VRT/Canvas dragen ook financieel bij. Verder zijn de eigenaren van het schip Stad Amsterdam, uitzendbureau Randstad en de gemeente Amsterdam medesponsor. Een andere investeerder is het Platform Bèta Techniek, dat aan de hand van het project lesmateriaal gaat ontwikkelen.’
In het programma wilt u laten zien ‘hoe de wereld er voorstaat’. Welke onderwerpen gaat u behandelen?
‘Het wordt een documentaireserie met de nadruk op verhalen. Darwin biedt een hoop stof. Met zijn dagboeken kun je zijn leven bijna van dag tot dag reconstrueren. Bovendien kun je de evolutietheorie toepassen op allerlei vakgebieden, zoals psychologie, economie en taalkunde. Elke week sterven er op de wereld bijvoorbeeld een paar talen uit. Wij willen een programma maken met een onderzoeker, die zich bezighoudt met een bedreigde taal. Ons plan is om langs het gebied van de sprekers van zo´n taal te varen.’
Wat is de vaarroute?
‘We varen vanaf Europa om het zuidelijkste puntje van Zuid-Amerika. Na de Galapagos-eilanden gaan we via Nieuw-Zeeland en Australië door de Indische Oceaan. We varen langs Zuid-Afrika en daarna weer naar Europa. We varen rond de wereld en volgen dezelfde route als die waar Charles Darwin met het schip de Beagle vijf jaar over deed.’
Is dat geen zware aanslag op het privéleven van de bemanning?
‘Op het schip werken vijftien zeemannen. De tv-crew zal, inclusief gasten, twintig à dertig man groot zijn. De VPRO zorgt dat iedereen af en toe naar huis kan. Op een reis van elf maanden betaalt de VPRO twee retourvluchten naar huis. Ik blijf de hele tijd bij het project. Mijn vrouw gebruikt de tickets om mij op te zoeken.’
Lukt het tot nu toe om gasten te vinden?
‘Omdat het project zo uitzonderlijk is, zijn veel wetenschappers enthousiast om op ons schip over hun onderzoek te vertellen. Toch verwacht ik dat het niet altijd makkelijk is om mensen over te halen. Gasten in ons programma kunnen niet even een middag langskomen, want ze zitten langer vast op het schip. Iemand die geen tijd of zin heeft om een week met ons op zee door te brengen, kan beter thuisblijven.’
In december werd bekend dat Midas Dekkers zich terugtrok als presentator van Beagle 2009. Welke andere presentator is zo gek om een jaar lang vanaf een schip tv te gaan maken?
‘We zijn ver in de onderhandelingen met een presentator, maar deze zijn nog niet helemaal afgerond. Wanneer we zover zijn, zullen we de naam van de presentator bekendmaken. Ik verwacht dat dat deze maand gebeurt.’