Blik Bijzonder brengt op creatieve wijze sociaal geïsoleerde groepen, zoals asielzoekers en jong gedetineerden, in contact met hun directe omgeving. Het publiek wordt geconfronteerd met mensen die in een volledig andere situatie zitten dan zij zelf. Een interview met initiatiefnemer Riska Wijgergangs.
AMSTERDAM, 11 feb. Dit weekend opent stichting Blik Bijzonder haar kantoor in de 2e Oosterparkstraat in Amsterdam Oost. Initiatiefnemers Riska Wijgergangs en Monique Hoving werken al enkele jaren samen. Onder Blik Bijzonder hebben zij de losse projecten samengevoegd en willen zij ‘artistieke antwoorden op sociale vraagstukken’ bieden door samen te werken met bedrijven, organisaties en instellingen.
Vijf vragen aan Riska Wijgergangs.
Blik Bijzonder richt zich op sociaal geïsoleerde groepen in de samenleving. Bepalen jullie wie die sociaal isoleerden zijn?
‘In veel gevallen kiezen wij de doelgroep van onze projecten zelf. Zo vinden we het belangrijk dat jongeren in een asielzoekerscentrum op een eerlijke manier in beeld worden gebracht. De directe samenleving heeft vaak veel vooroordelen over asielzoekers. Dikwijls is het beeld sterk gekleurd zonder dat er van een ontmoeting sprake is geweest. Blik Bijzonder wil dat men elkaar wél ontmoet. Vaak levert het al zoveel op wanneer deze mensen in contact komen met hun directe omgeving. We werken ook vraaggericht. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de Stadsbajes in de P.I. Havenstraat. Gevangenen hebben maskers gemaakt, boevenmaskers, en vertelden hun verhaal. Buurtbewoners konden de gevangenen tijdens de expositie indirect ontmoeten. Die interactie is belangrijk, maar de doelgroep is het vertrekpunt.’
Dergelijke projecten kosten geld. De concurrentie in subsidieland is moordend. Hoe onderscheidt Blik Bijzonder zich?
‘Tja, we staan echt voor wat we willen. Als het goed genoeg is, dan komt het geld vanzelf. We schrijven niet naar de wensen en het jargon van subsidiegevers. Ook onderscheiden we ons door de keuze voor sociaal geïsoleerde groepen. Toch kost het ontzettend veel tijd om aan alle eisen te voldoen. Blik Bijzonder ontvangt op projectbasis financiële ondersteuning van Amsterdams Fonds voor Kunst (AFK), Stichting Doen, Prins Bernard Fonds, de Amsterdamse stadsdelen en gemeenten buiten Amsterdam. Blik Bijzonder wil meer inzetten op het betrekken van bedrijven bij onze projecten. Bedrijven kunnen sponsoren, maar spannender is wanneer we de samenwerking aangaan. We merken dat het aansluit op de tendens van het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ik zie het als een win-win-situatie. Het is goed voor het imago van lokale bedrijven wanneer zij zich verbinden aan maatschappelijke projecten. Ook wortelen de bedrijven zo beter in de wijk. Tegelijk wordt Blik Bijzonder minder afhankelijk van subsidie.’
Blik Bijzonder start deze maand met het project Facelift waarbij gedetineerde jongens uit de Amsterdamse justitiële jeugdinrichting JOC in zes workshops aan de slag gaan met maskers en muziek. Dat doet sterk denken aan een eerder project: ‘Boevenmaskers’.
‘Het gaat hier om jongeren. Boevenmaskers zijn teveel een stempel. Vandaar de naam Facelift. Beeldvorming is het thema. Hoe zie jij jezelf? Hoe zie je anderen? En hoe zien zij jou? Ditmaal willen we een publiek bereiken, dat niet toch al op de expositie af zou komen. Om een breder publiek aan te trekken is de expositie op een wagen die verschillende wijken in Amsterdam zal aandoen. Op de wagen tref je een soort kijkdozen aan. Kijk je in de kijkdoos, dan kijk je jezelf in de ogen. Je spiegelbeeld draagt een masker en je hoort de stem van de maker. Je hoort zijn verhaal. Even ben je de boef/asielzoeker/jongere/maker zelf.’
Zitten de jongens van JOC hierop te wachten?
‘De workshops zijn niet therapeutisch bedoeld, de expressie staat voorop. Voor dit project hebben we twee muzikanten aangetrokken. Zij zullen door te rappen en muziek te maken met de deelnemers fragmenten van hun verhaal vastleggen. Dit zal te horen zijn bij de expositie. Wij denken dat dit aansluit bij de belevingswereld van de jongeren. Het doel is om bij de jongeren een onderlaag te raken. Het mooie naar buiten brengen, waardoor het publiek geraakt wordt. Daar zit ook een stukje kunst bij. Wat Blik Bijzonder doet is de vertaalslag maken. Het publiek wordt geconfronteerd met “andere” mensen of in ieder geval mensen die in een volledig andere situatie zitten dan zij zelf.’
Het raken van die onderlaag. Is dat niet therapeutisch?
‘Therapie richt zich op de negatieve ervaringen. Het doel is om de weegschaal in balans te brengen door op therapeutische wijze de negatieve ervaringen te verwerken. Wij zetten juist in op het “schaaltje” met positieve ervaringen. Toch loop je tijdens de workshops wel tegen de moeilijke ervaringen van de jongeren aan. Daar moet ruimte voor zijn, maar het is niet het doel van Blik Bijzonder.’