De première van Zwanenmeer Bijlmermeer II trekt een jong en gekleurd publiek naar de Amsterdamse Stadsschouwburg. Het publiek roept om hiphop en krijgt een spannende confrontatie van klassiek ballet en Afro-Amerikaanse dans.
AMSTERDAM – 4 feb. ‘Fieeetfieeeuw,’ fluit iemand als de eerste danseres opkomt. Ssst! Klinkt het aan de overkant. Het toegestroomde publiek is opvallend jong en gekleurd. Vanaf de balkons in de grote theaterzaal roepen en zwaaien jongeren naar elkaar. Wanneer de lichten worden gedempt, klinkt het hoge gegil van tienermeisjes. Veel stiller is het publiek op de begane grond. Witter en ouder ook.
Zwanenmeer Bijlmermeer II ging gisteravond in première in de Amsterdamse stadsschouwburg. In dit dansproject van Het Nationale Ballet, Don’t Hit Mama en het 5eKwartier komen klassiek ballet en Afro-Amerikaanse (urban) dans samen. Volgens Nita Liem, regisseur van het project, heeft het klassieke Zwanenmeer een thematisch verband met het leven in de stad. ‘In beide gevallen gaat het om contrasten. Zowel poëtische als maatschappelijke.’
In 2006 dansten de dansers van Het Nationale Ballet al in Zwanenmeer Bijlmermeer I. Toen stonden zij op het toneel met jonge dansers van middelbare scholen uit de Bijlmer. In het vervolg, Zwanenmeer Bijlmermeer II, dansen geen scholieren mee. ‘De pilot was een groot succes, maar we wilden het naar een professioneel niveau tillen’, verklaart Lin van Ellinckhuijsen, beleidsmedewerker Educatieve Dienst van Het Nationale Ballet. Scholieren hebben onvoldoende tijd voor repetities en optredens. Professionele dansers met een Afro-Amerikaanse of -Caribische dansachtergrond werd gevraagd om in november vorig jaar auditie te komen doen. Bekendheid met dans- en muziekvormen uit de Bijlmer was wel een vereiste.
Na de klassieke openingen roept de zaal om hiphop. Het verzoek wordt ingewilligd. De voorstelling begint met een confrontatie tussen de hiphop dansers en de ballerina’s. Gedurende de dansvoorstelling vloeien de verschillende dansstijlen steeds meer samen. De passage waarin een hiphop danser de solo van een ballerina nadoet, mag rekenen op hard gelach uit de zaal. ‘Gast!”
Volgens Liem was het flink werken om tot samenhangende voorstelling te komen. ‘De manier van dansen is erg verschillend. Klassieke dansers willen helderheid. Zij leren de choreografie door herhalingen. Klassieke dansers krijgen hun stappen aangereikt en perfectioneren de vorm, terwijl urban dansers het improviseren erg serieus nemen. Een beweging of stap willen zij doorontwikkelen, veranderen, waardoor de choreografie groeit. Het waren ook niet alleen de dansstijlen die botsten, maar ook de werkhouding. Dat maakte deze ontmoeting van dansers spannend.’
Hoewel de scholieren zelf niet meer op de planken staan, zijn ze nog wel bij Zwanenmeer Bijlmermeer II betrokken. Het project verspreidt lespakketten onder scholen waarin de roots van de urban en klassieke dans worden behandeld. Zo leren scholieren hoe urban al vorm kreeg tijdens de slavernij. In elk van de 22 steden in het land waar Zwanenmeer Bijlmermeer II te zien is, maakt een schoolklas onder begeleiding van een team dansers een korte film waarin dans een grote rol speelt.
‘Wanneer zo’n ballerina de gymzaal in komt in tutu en het haar strak in de knot, valt de mond van de scholieren open’, vervolgt Ellinckhuijsen. De educatieve dienst van Het Nationale Ballet heeft bewust voor vmbo-scholen gekozen, omdat jongeren hier nauwelijks in aanraking komen met klassieke dans. Na de eerste verbazing en een hoop gegiechel begint het battelen: De scholieren worden uitgedaagd door de klassieke danser om hun moves te laten zien. De korte filmpjes maken deel uit van de voorstelling. Het beeld verschilt dus per stad.
‘Het leek wel een beetje op die film, Save the last dance’, merkt een scholier op terwijl ze de zaal uit schuifelt. Ellinckhuijsen: ‘De ontmoeting van klassiek met urban is inderdaad niet nieuw. Het was ook niet alleen de vernieuwing die we zochten. We zullen in een volgend project de urban dance loslaten en zien wat klassiek nog meer kan ontmoeten.’
Na afloop van de voorstelling zakken drie jongens uit klas 2b van het Bredero College gelaten op grote pluchen stoelen. Dit is de eerste keer dat ze een dansvoorstelling bezoeken. ‘Ik houd niet zo van muziek en dans. Maar als we vanavond niet zouden komen, dan was het spijbelen volgens de leraar.’
Chavella (15) vat in de uitgereikte flyer de derde akte van het Zwanenmeer in Bijlmerslang samen: ‘Sietje moet een tanga kiezen op die fissa maar kan never. Het verschil is tan2 groot tussen zijn osso en het meer. Wanneer al die peeps komen op die fissa komen ook von Rotje en odile maar sietje d8 dat het otje was, die tanga die met die zwanen rolled.’
Foto: Jean van Lingen. Vlnr Remy en Noa