De route Damrak-Vijzelgracht moet de ‘Rode Loper’ van Amsterdam worden: strak, ruim en milieuvriendelijk. Maar waar moeten auto’s en bussen straks parkeren? Lof en scepsis op de eerste inspraakavond.
AMSTERDAM – 20 jan. Een nauwsluitend krijtstrepen pak en een roze power tie. Voorzitter van ondernemersvereniging Damrak René Wildeman (61) valt op tussen de talrijke onopvallend geklede ambtenaren, het handjevol bewoners en het vijftal ondernemers dat deze dertiende januari in de Beurs van Berlage bijeen is voor de eerste van drie inspraakavonden over de renovatie van hartje Amsterdam. Wildeman lijkt als enige geïnspireerd te zijn door de hippe jus waarmee stadsdeel centrum de renovatie heeft overgoten. We bevinden ons op een ROODshow van De Rode Loper, het ambitieuze vernieuwingsplan van het Damrak en omgeving.
Bij nader inzien heeft ambtenaar-presentator Rob Pistor misschien ook zijn vinger in de jus gedoopt en er een likje van genomen. Als een Amerikaanse nieuwspresentator sprint hij door de talrijke plannen van het stadsdeel. ‘Gelukkig hebben jullie allemaal de glossy gekregen’, grapt Pistor. Hij doelt op de inderdaad mooi vormgegeven nota van het project. Gelukkig, inderdaad, want uit de presentatie houden de aanwezigen vooral twee indrukken over: veel en haast.
Deze inspraakronde is pas het allerprilste begin van het project. Op basis van de mondelinge en schriftelijke opmerkingen van bewoners en ondernemers wordt het plan door de projectgroep aangepast. Vervolgens gaat het naar het stadsdeelbestuur, de stadsdeelraad en dan nog eens naar het stadsbestuur en de gemeenteraad. Pistor schat in dat het aangepaste voorstel niet meer door het huidige stadsdeelbestuur zal worden beoordeeld, maar pas na de verkiezingen van 2010. En dan moet het plan nog door de molen op stadsniveau.
Het is jammer dat het zo lang duurt, want één van de aanleidingen voor het project is achterstallig onderhoud. De bestrating is versleten, de rijbaan is aan vervanging toe, de tramrails is oud. De Rode Loper is vooralsnog een smoezelig tapijt. Mooie architectuur is verstopt achter reclameborden en overal staan paaltjes en bankjes die dienen als geïmproviseerde fietsparkeerplaats en de doorstroming van voetgangers belemmeren. Dat kan anders. Op z’n ROODshows: ‘We gaan zorgen dat het goed wordt. Wat het nu niet is.’ En dan komt daar nog de bouwput van de Noord/ Zuidlijn bij.
De aanleg van de Noord/ Zuidlijn is misschien wel de belangrijkste aanleiding voor de renovatie. Pistor: ‘Als je toch alles overhoop gooit, kun je het net zo goed meteen anders inrichten.’ En anders wordt het. Er komen minder bankjes, paaltjes en lantarenpalen op de stoep te staan. Het trottoir wordt breder. Er komt een fietspad dat duidelijk gescheiden is van de stoep. Brommers rijden voortaan op de rijweg. De Oude Turfmarkt, het Rokin en het Beursplein worden omgetoverd tot aantrekkelijke hangplaatsen voor toeristen en andere voetgangers.
De plaatjes op de PowerPointpresentatie liegen er niet om: ruim, schoon, strak. Mooi, maar niet echt… Amsterdams. ‘Op de foto’s zijn de elektriciteitshuisjes weggelaten, en de stoplichten en de rotzooi op straat’, stelt Pistor ons gerust. Maar een beetje onamsterdams moet het wel worden. Amsterdam wil in 2040 immers een milieuvriendelijke metropool zijn. De Rode Loper wordt het visitekaartje van deze nieuwe wereldstad. De luchtkwaliteit moet daarvoor verbeteren. Dat betekent minder auto’s in de binnenstad en minder bromverkeer en vooral veel stoep.
Waar in de toekomst stoep is, is nu nog iets anders. De invoegstrook naar de parkeergarage onder de Bijenkorf bijvoorbeeld. Pieter Plan van De Bijenkorf is tijdens het vragenrondje duidelijk: ‘Als je die invoegstrook weghaalt, sta je iedere zaterdag en zondag minstens twee uur te wachten voordat je de parkeergarage uitkomt.’ Saskia Dis van parkeerorganisatie Qpark beaamt dit. En als de Bijenkorf niet meer goed toegankelijk is voor auto’s, gaat de De Bijenkorf uiteindelijk weg uit het centrum, voegt Plan daar nog aan toe.
Ook de halteplaatsen voor touringcars moeten wijken voor de voetganger. Erik de Visser van Tours en Tickets is bezorgd over het gebrek aan andere opties voor halteplaatsen. De nota komt nu nog niet verder dan een onheilspellend ‘er moet gezocht worden naar alternatieven.’ Ook de gewezen wethouder Guido Frankfurther (Centrum, D66), nu sprekend namens rederij Plas, is niet blij met het afschaffen van de halteplaatsen. Een groot deel van de toeristen die per boot een rondje willen maken door de Amsterdamse grachten bereikt het centrum per touringcar. Volgens hem zijn touringcars ook niet zo’n probleem, als ze maar ‘laden en lossen’ en niet parkeren.
Als na de pauze de officiële inspraakronde begint, vat Wildeman de knelpunten nog even bondig samen. Hij blijft niet in het publiek zitten. Daar voelt deze General Manager van Hotel Amsterdam-De Roode Leeuw niets voor. Hij neemt plaatst achter de katheder -niemand houdt hem tegen- en houdt een precies drie minuten durend verhaal, waarin hij begint met de ambtenaren te bedanken voor het goede werk en eindigt met stevige kritiek. Even is de inspraakavond zijn feestje. Als de aanwezige ambtenaren niet meteen overtuigd zijn, loopt de zelfverklaarde ADHD-er naar de plattegrond aan de muur om te laten zien hoe het wél moet. En dan weet je: deze procedure gaat inderdaad nog lang duren.