Winkelen op zondag of niet? In stadsdeel Oud-West werd men het niet eens en viel de coalitie half december door het koopzondagbeleid. Wethouder Werner Toonk (VVD) trad af. Sindsdien voert onduidelijkheid de boventoon.
AMSTERDAM, 16 jan. Als het aan de PvdA-fractie in de gemeenteraad ligt, besluiten de stadsdelen binnenkort niet langer over de koopzondag. De partij wil dat de zondagsopenstelling door het centrale bestuur geregeld gaat worden. Dit voorstel moet een einde maken aan de onduidelijkheid wie over de koopzondag beslist. In Oud-West heeft de besluitvorming van de koopzondag al voor veel brokken gezorgd. De coalitie viel nadat het voorstel voor een koopzondag in Oud-West werd afgekeurd. Sindsdien is het lot van de zondagopenstelling onbekend.
In de deelraadsvergadering van 16 december werd met een meerderheid van SP en coalitiepartners GroenLinks en PvdA (12 zetels) tegen het voorstel voor een koopzondag gestemd. Wethouder Werner Toonk (Economische Zaken, VVD) trad vanwege dit besluit af als lid van het Dagelijks Bestuur. Sinds 2004 maakt hij zich hard voor de koopzondag in het stadsdeel.
De afgelopen tien jaar was er sprake van een gedoogsituatie voor de winkels op de Overtoom. Tientallen winkeliers in het gebied naast het centrum zijn al jaren open op zondag en behalen daarmee een fors deel van hun omzet. Toonk wilde deze situatie legaliseren.
Maar het voorstel voor legalisatie had een tegenovergesteld effect. Doordat de deelraad het voorstel afwees, moesten ook de winkeliers op de Overtoom hun winkel op zondag sluiten. Wethouder Lodewijk Asscher (PvdA, Economische Zaken) stak hier echter een stokje voor. Een dag na het stadsdeelbesluit van Oud-West liet hij in de raadsvergadering weten dat de winkels gewoon open blijven in afwachting van een gesprek dat hij begin februari zal hebben met stadsdeelvoorzitter Bouwe Olij.
‘In de praktijk wordt er door de gemeenteraad zelden ingegrepen bij besluiten van het stadsdeel. Kennelijk ziet de PvdA de koopzondag als zo’n belangrijk item, dat het wel op die manier moet’, zegt ex-wethouder Toonk. ‘Olij heeft nooit warm gelopen voor zondagsopenstelling. Asscher wel. De laatste is de baas in de stad.’
In zijn afscheidsspeech afgelopen woensdag zei Toonk ‘niet meer te willen werken voor een deelraad die besluit om winkeliers die al meer dan tien jaar open zijn hun brood af te pakken. Zeker in een tijd van economische crisis is het zaak dat de overheid kansen en mogelijkheden biedt, in plaats van betuttelende regels te stellen.’
Volgens Oud-West VVD fractievoorzitter Ineke Verrips was de koopzondag in Oud-West een droomdossier. ‘Het zou eindelijk gaan lukken, maar toch bleek het anders uit te pakken. Er zijn rare spelletjes gespeeld. Nu is iedereen er slechter uitgekomen.’
Leen Beukelaar, fractievoorzitter van de SP in Oud-West, vond het bepaald geen droomdossier. ‘Het was een kansloos voorstel. GroenLinks, SP en PvdA waren tegen. We hebben nog voorgesteld om het koopzondagvoorstel weg te schuiven zodat er geen beslissing genomen hoefde te worden. Dan hadden we geen morele plicht om dit beleid op de Overtoom te handhaven. Maar dat voorstel werd afgewezen.’
Volgens Toonk lost het voorstel van de SP niets op. ‘Je houdt op die manier de situatie dat ondernemers die de wet overtreden bevoordeeld worden en ondernemers die zich aan de wet houden een nadelige situatie hebben. Ik vind het van groot belang dat ook de supermarkten gewoon open kunnen. Om dat mogelijk te maken is een formeel besluit nodig want zij moeten zich aan de wet houden.’
Voor iedereen is het een kwestie van afwachten nu, zegt Floris Vels, fractievoorzitter van de PvdA in Oud-West. ‘De SP heeft een onderzoek gedaan onder winkeliers in Oud-West en 54 procent was tegen de koopzondag. Als we dan ook de parkeerdruk laten meetellen, was ons standpunt duidelijk.’
Volgens Ineke Verrips is het ingrijpen van Asscher bewijs dat de rol van het stadsdeel is uitgespeeld. ‘Er wordt iets besloten in de deelraad maar vervolgens verandert er niets.’ Overigens juicht de VVD het voorstel van de PvdA toe om de koopzondag centraal te regelen. ‘Fijn dat de PvdA dit VVD-standpunt overneemt. Jammer dat er in de PvdA kennelijk zoveel verdeeldheid heerst’, aldus Toonk. Ook Beukelaar is voorstander. ‘Bij de koopzondag wordt er gekeken of er sprake is van een toeristische attractie. Het is te zot voor woorden dat in Noord, waar nog nooit een toerist is geweest, de winkels open zijn en in Oud-West niet.’