De internationale kunstwereld gaat gebukt onder de economische crisis. De hedendaagse kunsttak staat volgens Amsterdamse veilinghuizen onder druk.
AMSTERDAM – 16 jan. Veilde Sotheby’s het schilderij Bloodline nr. 3 van Zhang Xiaogang in 2007 nog voor $2.1 miljoen, in 2008 ging het schilderij voor bijna het driedubbele onder de hamer. Maar ‘wat heel erg omhoog gaat, kan hard vallen’, aldus de woordvoerder van Christie’s, Maarten van Gijn. Christie’s en de andere veilinghuizen in Amsterdam zien de prijzen van de hedendaagse kunst flink dalen door de economische crisis.
‘Sommige stukken zijn zestig keer zoveel waard geworden sinds ze op de markt zijn. De hedendaagse Aziatische kunst is daar een goed voorbeeld van. Kopers kochten die stukken vaak om met winst door te verkopen. Die hedendaagse kunstenaars zijn echter nog niet zo gevestigd als een Rembrandt. Er komt steeds meer hedendaags werk bij, waardoor de concurrentie toeneemt’, zegt Van Gijn. Klanten worden door de crisis voorzichtiger en gaan investeren in waardevaste kunst, waardoor de speculanten verdwijnen. ‘Rembrandt heeft een redelijk stabiele prijs, waar de recessie niet zoveel invloed op heeft.’
Van de 23 veilingen van de Amsterdamse afdeling van Christie’s, stonden er vijf in het teken van hedendaagse kunst. De totale omzet van Christie’s is sinds de recessie gedaald. De Amsterdamse afdeling had in 2007 een topjaar met een omzet van 72 miljoen euro. In 2008 daalde de omzet met 35 procent naar 46,5 miljoen euro. Ook bij het internationale veilinghuis Sotheby’s bestaat een groot deel van de veilingen uit hedendaagse kunst. Sotheby’s veilde in 2008 internationaal voor ruim 4,8 miljard, elf procent minder dan in 2007.
Begin december organiseerde Sotheby’s in Amsterdam een veiling in hedendaagse kunst. ‘Er zijn die dag duidelijk minder stukken geveild dan op voorgaande veilingen,’ zegt Diana Ridderikhof, woordvoerder van Sotheby’s. In deze economische crisis vindt de meeste correctie plaats in de hedendaagse kunst, zo constateren de Amsterdamse veilinghuizen. Talita Teves, eigenaresse van Amsterdam Auctioneers Glerum, denkt niet dat daar iets mis mee is: ‘De prijzen waren uitzonderlijk hoog. Tot voor kort legden kopers tonnen en zelfs miljoenen neer voor werken waarvan de verf nog niet eens droog was.’
Verschillende veilinghuizen constateren dat kopers nu op safe spelen. Verkopers stellen de limietprijs, de prijs waaronder niet geveild mag worden, naar beneden bij. Volgens Christie’s is de markt door de economische crisis specifieker geworden. ‘In goede tijden kun je alles veilen. Elke Picasso verkoopt, niet alleen zijn topstukken. Ook Sotheby’s en Glerum bevestigen dat hun kopers selectiever zijn geworden. Binnen het oeuvre van een kunstenaar zijn enkel de stukken van goede kwaliteit waardevast. Dus goed nieuws voor de kunstkenners die de krenten uit de pap weten te vissen.
Volgens de veilinghuizen verschilt de Amsterdamse situatie met die in de Verenigde Staten, waar de crisis in de kunstsector flink om zich heen heeft geslagen. Sotheby’s legt uit dat de cultuur in de kunstwereld van de VS anders is: ‘Mensen kopen eerder, maar stoppen daarmee ook abrupt. Dat proces gaat hier geleidelijker. Bovendien gaat het in de VS om veel hogere bedragen.’
De Eland, het oudste veilinghuis van Amsterdam, zegt nog niet zoveel last van de economische crisis te hebben. Veilingmeester Peter Trommelen: ‘Wij verkopen kunst en antiek onder de drieduizend euro. De enorme prijsdalingen vinden vooral plaats in de hogere segmenten van de markt.’ Toch wacht Trommelen met spanning de kijkdagen van De Eland af, die dit weekend plaatsvinden. ‘Ik denk dat we dan pas kunnen zien wat de impact van de recessie is.’