Bas Kooter (35) toetert ongeduldig en draait zijn raampje open. IJzige lucht verdrijft de koffiegeur in de vrachtwagencabine. “Schiet op, joh!”, plaagt Bas zijn voorganger. Naarmate de file vrachtwagens vordert, doemt een gigantische overdekte zouthoop op. Een blauwe gloed en de volle maan belichten het geheel zo dramatisch dat het lijkt alsof een huizenhoge gletsjer het Westelijk Havengebied binnen glijdt.
Kritieke situatie
Ze moeten weer, de gladheidbestrijders van Amsterdam, en snel. De weercentrale geeft woensdag zeven uur ‘s avonds het sein dat de plots dalende temperatuur voor een “kritieke situatie” zorgt op de Amsterdamse wegen. Dat is uitzonderlijk vroeg, afgelopen nacht belden ze om half drie.
Het is lopendebandwerk. Een vrachtwagenchauffeur – het zijn allemaal mannen – rijdt met luid gepiep achteruit de hal in, oranje hesjes bevestigen een strooier achterop, de wagen sluit zich aan bij de file voor de zoutloods, een graafmachine vult de laadbak en de strooiwagen vertrekt.
Bas rijdt voor de honderdvijftigste keer met twee ton zout naar Buitenveldert, al vijf jaar dezelfde route. ‘Kooter Hoveniers’ prijkt voorop zijn wagen. Het hoveniersbedrijf van Bas loopt goed, maar ’s winters “liggen de zaken plat”. Dan is het strooien een welkome bijverdienste.
15 gram nat
Met oranje zwaailichten rijdt Bas de A10 op. De strooier staat nog uit. Deze week is het koud, dus mag hij bijna elke nacht uitrukken. “Vorig jaar heb ik maar twee keer gereden. De winter daarvoor reed ik zo vaak dat ik erbij neerviel.” In 2013 had het hele land door de strenge winter last van zoutschaarste. “Dan gingen we gewoon niet. Of we strooiden 7.5 gram per vierkante meter, puur voor de vorm.”
Vandaag strooit Bas 15 gram ‘nat’ per vierkante meter. Nat betekent met calcium, dat het zou oplost. Als het sneeuwt, is geen calcium nodig. Ligt er een laag ijs op de weg, dan strooit hij puur calcium. “Dat bijt zich door het ijs heen.”
De afslag Buitenveldert komt uit op de Amstelveensweg en de strooier mag aan. “’s Nachts fietsen hier veel laveloze studenten. Ik heb ook wel eens een student van de grond moeten rapen.” Maar nee, verder gebeurt er niet veel.
Met een bedieningspaneel zet Bas de strooibreedte op vier meter. Op een vijfbaansweg mag hij twaalf meter breed. “De gemeentewerf kan tot in detail meekijken waar, hoeveel en hoe breed ik strooi.” Even tukken of langs vrienden rijden is er dus niet bij. “Vroeger reed ik op Sinterklaasavond nog even langs mijn gezinnetje.”
Met sneeuw is de strooiwagen tegelijkertijd een sneeuwschuiver. “Dan zie je de weg schoon worden, daar doe ik het voor.” Door de sneeuwschuivers verstoppen tramwissels regelmatig. “Die moeten dan met een gasbrandertje worden opgewarmd.”
Bas laat een filmpje zien van de vorige nacht. De sneeuw spuit hoog op, de berm in. “Als ik dat op mijn Facebookpagina zet, wordt het wel geliked, zeg maar.” Laatst plaatste Nu.nl een foto van zijn wagen bij een nieuwsartikel. “Mijn telefoon stond roodgloeiend. Ik heb de foto geplastificeerd en op mijn kantoor gehangen.”
Ajax
De verantwoordelijkheid die Bas heeft voor zijn route, is serieus. “Zaterdag heb ik een feestje, maar als het koud is, houd ik me in. Ik kan altijd opgepiept worden.” Morgen speelt Ajax. Bas heeft een seizoenskaart. “Maar als het sneeuwt, ga ik niet. Niet naar Ajax dan, he.”
Bas draait rond half elf zijn wagen weer de snelweg op. In twee uur hebben de twintig strooiwagens alle hoofdwegen van Amsterdam rijveilig gemaakt. Tussen de voetbalverslagen door kondigt Radio 1 sneeuw aan vanuit het noorden. Bas checkt Buienradar, en inderdaad. Over drie uur moet ‘ie weer.