Een kraakpand op de Spuistraat. Afbeelding: Flickr
Kraakverbod of niet, de meeste buitenlandse krakers die NAP spreekt, peinzen er niet over om Amsterdam te verlaten. “Het is een misverstand dat mensen alleen naar steden trekken om daar te kraken”.
Amsterdam, 15 feb – Een anti-globalist, milieu-activist en kraker. “En ik kan er nog wel een paar noemen”, lacht de Amerikaanse Brush (35) wanneer hij zichzelf omschrijft. Hij zit met zijn partner en twee dochters (één en vijf jaar oud) in het krakerscafé Joe’s Garage in Amsterdam Oost. Brush is met zijn familie op doorreis in Europa. “Ik had veel gehoord over de kraakbeweging in Amsterdam. Ik ben hier nu een dag en vind het helemaal amazing.” Hij voelt zich welkom in Amsterdam en weet niet hoe lang hij blijft. “In de Verenigde Staten moet een kraker zich op de achtergrond houden. Bezit, in plaats van solidariteit, is daar het hoogste goed.” De Amerikaan vindt het bijzonder dat de kraakbeweging in Amsterdam zo veel mensen bij elkaar brengt. Hij laat zijn blik gaan door Joe’s Garage, langs de dozen met oude boeken, koffiezetapparaten en wekkerradio’s. De weggeefwinkel van het krakerscafé. “Ik denk dat Amsterdam de kraakhoofdstad van Europa is.”
‘Idiote’ angst en xenofobie
Amsterdam als kraakhoofdstad van Europa. De Italiaanse Massimo (27) moet lachen bij dat statement. “Dat is echt verleden tijd, nostalgie uit de jaren ‘80. Veel mensen gaan nu naar Barcelona”, zegt hij terwijl hij voor Joe’s Garage een sigaret opsteekt. Massimo vindt dat krakers uit het buitenland nog steeds een grote rol spelen in de Amsterdamse kraakbeweging, maar daar komt volgens hem verandering in. “Buitenlandse krakers worden gedemoniseerd. Het kraakverbod is gebaseerd op xenofobie. De idiote angst voor de vieze Poolse, Italiaanse of Spaanse krakers die de Nederlandse gebouwen in bezit nemen.” Massimo laat zich verder niet afschrikken door het kraakverbod. “In andere landen is kraken al langere tijd verboden. Dit kraakverbod is slechts een lelijk visitekaartje voor een stad die claimt zo tolerant te zijn.” Massimo vertrekt binnenkort naar Barcelona. “Daar wordt veel meer ontruimd dan in Amsterdam. Ik heb het idee dat de krakers me daar harder nodig hebben.”
‘Krakers kunnen nergens heen’
Ook de Poolse Michael (25) vindt het stereotype ‘Poolse kraker’ kwalijk. “Ja, ik blow. En ja, ik zie er niet altijd even fris uit”, zegt hij in de rookruimte van het voormalige kraakpand OT301 aan de Overtoom. “Maar dat wil niet zeggen dat ik alleen maar een radicale en gewelddadige activist ben die profiteert van de soepele regels en de goede voorzieningen in Nederland. Natuurlijk, die zijn er ook, maar ik, en met mij veel Polen, maken daar geen deel van uit.” Hij is niet van plan om te vertrekken uit Amsterdam om, zoals Massimo, krakers in andere steden te gaan helpen. “Ik denk dat hij wel een uitzondering is. Het is een misverstand dat mensen alleen naar steden trekken om daar te kraken.”
Michael kwam drie jaar geleden als toerist naar Amsterdam en is sindsdien niet meer vertrokken. “De Amsterdamse kraakbeweging is veel creatiever dan in andere steden. Mensen komen op deze sfeer af en voorlopig merk ik nog niet dat het kraakverbod daar verandering in brengt.” Michael tilt niet zo zwaar aan het verbod en de effecten daarvan op de kraakbeweging. “Grofweg kraak je om twee redenen of een combinatie daarvan: je hebt een woning nodig of je wilt een politiek statement maken. Zo’n verbod verandert daar niets aan. En bovendien: krakers kunnen wettelijk gezien nergens anders heen in Europa.”
Verliefd op de stad
Kraakbewegingen zijn overal anders, vertelt de Tsjechische video-activist Marek (33). “Amsterdam is groot en heel divers. Ik heb in Warschau gekraakt en daar waren toen ongeveer twee kraakpanden (de kraakbeweging schat dat er in Amsterdam zo’n 250 panden zijn, red.).” Net als Massimo, denkt Marek dat het kraakverbod gebaseerd is op de groeiende intolerantie in Nederland voor buitenlanders. “Maar ik ga niet weg. Ik ben verliefd op deze stad en mijn dochter van twaalf is hier opgegroeid.”
Alex (29) zat vijf jaar in onderhuur. “Het was vreselijk en ik kon niets anders vinden. Toen ben ik maar gaan kraken.” De Luxemburgse fotografe en haar vijf huisgenoten wonnen in januari een rechtszaak van de huiseigenaar die het pand wilde laten ontruimen. “Ondanks het kraakverbod dus”, zegt Alex opgetogen. Voorlopig blijft zij nog in Amsterdam. “Ik heb verder ook niet het gevoel dat mensen weggaan.” Alex sluit zich aan bij Michael: “Mensen komen naar Amsterdam om deel uit te maken van een creatieve gemeenschap, niet alleen om te kraken.”
Massimo laat Amsterdam voor wat het is, maar de krakers Alex, Michael en Marek blijven. Sceptisch over het kraakverbod zijn ze allemaal, maar dat is voor hen geen reden om te vertrekken. Michael haalt zijn schouders op als hij denkt aan de krakers die nu van plan zijn Amsterdam te verlaten. “De enige reden die ik kan bedenken is dat je op Amsterdam bent uitgekeken. Dat het saai wordt. Dan is het je goed recht om te vertrekken.”
