De onderzeeër Foxtrot B-80 heeft een bewogen leven. Het ziet er naar uit dat het einde van de onderzeeër nadert. Een reconstructie van de laatste jaren van het militair vaartuig.
AMSTERDAM, 13 feb. – Het ziet er naar uit dat de voormalige Russische onderzeeër Foxtrot B-80 Amsterdam gaat verlaten. De onderzeeër ligt al sinds 2002 in de NDSM-haven. De eigenaar, een Turkse firma, heeft een exportvergunning aangevraagd om de Foxtrot in het buitenland te laten slopen. Het einde van een episode van jongensdromen en tegenslagen.
De 90 meter lange onderzeeër is in 1956 in Riga gebouwd en in 1991 door drie ondernemers uit Den Helder naar Nederland gebracht. Omdat twee van de drie investeerders zich in 2002 terugtrokken, haalde de Amsterdamse architect Mickel Nijdam de onderzeeër in dat jaar voor 56.000 euro naar de NDSM-kade in Amsterdam. Het idee was om in het ruim een presentatieruimte te beginnen voor bedrijven. Afgezien van een brainstormsessie van Heineken en een modeshow van Hans Ubbink, leverde de investering hem naar eigen zeggen weinig op. Een maand later verkocht Nijdam de oude dieselonderzeeër daarom voor negentigduizend euro aan de in 2008 opgeheven stichting Historische Schepen KNSM-Eiland Amsterdam. De stichting zag de Foxtrot als een aanwinst voor het Museum Kwartier Amsterdam Noord; het gestrande idee voor een historische haven met daarin oude zeeschepen.
Volgens Nijdam valt de aanzienlijke verhoging van de verkoopprijs te verklaren doordat hij al sinds 1993 betrokken was bij het project en de gemaakte kosten vergoed wilde zien. Erik Jan Loos, vastgoedadvocaat bij Cleerin & Hamer Advocaten zet hier vraagtekens bij. Uit gegevens van het Scheepvaartkadaster blijkt namelijk dat één van de bedrijven van Nijdam, Bowie Consult, en de stichting Historische Schepen staan ingeschreven op exact hetzelfde adres. ‘Het heeft er de schijn van dat de directeur van de stichting en de heer Nijdam onder één hoedje hebben gespeeld. Dat kan lucratief zijn omdat de directeur van zo’n stichting niet met zijn eigen geld handelt. De winst zit hem er in dat koper en verkoper het bedrag boven die 56.000 euro gewoon verdelen.’
Mickel Nijdam is zich van geen kwaad bewust. ‘Staat die stichting op mijn adres ingeschreven? Dat wist ik niet. Die boot heeft alleen maar geld gekost. Alleen de tocht van Den Helder naar Amsterdam kostte me al 29.000 euro. Ik denk dat ik wel vier ton aan die onderzeeër heb verloren.’ Spijt zegt Nijdam niet te hebben van het project. Wel pijn aan zijn hart. De stichting Historische Schepen kwam nooit met de beloofde 90.000 euro over de brug. De stichting had willen betalen met de exploitatieopbrengst, maar ook hier leende de Sovjetonderzeeër zich niet voor commerciële doeleinden.
‘Ik durf gerust te stellen dat het bestuur van stadsdeel Noord ons naar de kloten heeft geholpen’, zegt Adriaan Jeukens, de voormalig operationeel directeur van Maritiem Kwartier Amsterdam Noord. ‘Verschillende wethouders beloofden ons dat de pier opgeknapt zou worden en dat er elektriciteit zou komen, maar er gebeurde nooit wat.’ Jeukens zegt dat stadsdeel Noord voor duizenden euro’s het schip in is gegaan omdat de Amerikaanse firma aan wie Nijdam de Foxtrot in 2003 verkocht nooit liggeld aan het Maritiem Kwartier heeft betaald. De stichting kon daarom geen geld aan het stadsdeel overmaken. ‘We hebben nooit iets ontvangen. Ik heb die Amerikaan slechts één keer gesproken. Een heel duister verhaal van BV’s in exotische oorden.’
Het gaat volgens Nijdam om Carnival, een in Miami geregistreerd bedrijf dat luxe cruises verzorgt. Het bedrijf dat de onderzeeër vorig jaar doorverkocht aan een Turkse firma wilde de Foxtrot gebruiken om rondvaarten onder water te verzorgen. Volgens Joke Jansen, woordvoerster van stadsdeel Amsterdam Noord, betaalt de huidige eigenaar gewoon liggeld. Om hoeveel geld het gaat wil ze niet kwijt. ‘Dat gaat om een overeenkomst tussen twee partijen. Daar doen we geen mededelingen over.’
In juli 2005 was het museumschip tijdens de voorstelling Kursk van componist Merlijn Twaalfhoven voor het laatst toegankelijk voor het publiek. ‘Een fantastisch ding. In heel Nederland is geen enkele onderzeeër meer te vinden uit die periode’, zegt Jeroen Mutsaers, initiatiefnemer van de huidige NDSM-haven, de opvolger van Maritiem Kwartier Amsterdam Noord. Mutsaers had de Foxtrot het liefst zelf in bezit gehad, maar kwam er vorig jaar niet uit met Zoetmulder Hoekstra Advocaten, het Amsterdamse advocatenkantoor dat de huidige eigenaar, de Turkse firma, vertegenwoordigd. ‘Ze wilden er een ongelooflijk hoog bedrag voor hebben.’
De reden dat de Turkse firma geld wilde zien, hangt mogelijk samen met de marktprijs van staal. Die lag in juli 2008 op 332 euro per ton, maar is door de kredietcrisis gekelderd naar 78 euro. Hiermee lijkt de Sovjetonderzeeër nu ook een strop te worden voor de Turken, die vorig jaar bij SenterNovem een exportvergunning aanvroegen. Voordat de Foxtrot Nederland verlaat moet er een waarborgsom van ongeveer één miljoen euro worden betaald. Volgens VROM-inspectie heeft de huidige eigenaar dit nog niet gedaan. De Turkse firma krijgt zijn borg terug als aangetoond wordt dat de Foxtrot volgens Europese regels is gesloopt. De liefhebber hoeft niet te vrezen dat er niets overblijft van de duikboot. Enkele onderdelen van de Foxtrot zijn volgens de Inspectiedienst van VROM bestemd voor een museum in het Spaanse La Coruña.
Reacties zijn gesloten